ناشنیده‌هایی از پشت درهای داوری فیلم فجر/ ساختار جشنواره تغییر کند | پایگاه خبری صبا
امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ ساعت ۱۵:۲۵
مازیار میری مطرح کرد؛

ناشنیده‌هایی از پشت درهای داوری فیلم فجر/ ساختار جشنواره تغییر کند

داور سی و هشتمین جشنواره ملی فیلم فجر به نقد ساختاری این رویداد و چالش های این دوره پرداخت.

به گزارش خبرگزاری صبا، مازیار میری کارگردان و یکی از داوران سی و هشتمین جشنواره ملی فیلم فجر مهمان برنامه «کافه آپارات» با اجرای فریدون جیرانی بود. او جیرانی در این برنامه به ارزیابی داوری جشنواره و ساختار جشنواره پرداختند.

این مدل دیگر جواب نمی دهد

او در ابتدا در این برنامه درباره ارزیابی جشنواره در داوری و درباره نارسایی های جشنواره ملی فیلم فجر گفت: من نخستین بار بود که داور بخش اصلی جشنواره بودم که تجربه خوبی بود. سال گذشته داور بخش نوعی نگاه بودم. اگر بخواهیم کلی نگاه کنیم به قول دوستی که می گفت الان از این جشنواره چه کسی لذت می برد؛ منتقدان، داوران و برگزارکنندگان که لذت نمی برند. کسانی که در جشنواره فیلم دارند هم از آن لذت نمی برند. چه اتفاقی برای این جشنواره افتاده است که به اینجا رسیده است.

وی افزود: احتمالا یک بخشی از مردم فقط از این شکل جشنواره لذت می برند. مشکل چیست؟ برای من که در گذشته هیچ وقت در بخش داوری نبودم و تنها یک چیزهایی شنیده بودم وقتی در کنار شما و دوستان دیگر تجربه کردیم فهمیدم که این نوعِ اداره جشنواره و نحوه کلی برگزاری به نظرم دیگر قابل ادامه نیست. اینکه شما هیات انتخاب می گذارید در هیچ فستیوال جهان نمونه ندارد. هم من و هم شما در هیات انتخاب بودیم. شما درگیر گفت و گو و رودررویی با همکاران خودتان می شوید و دبیر جشنواره هیچ مسئولیتی به عهده نمی گیرد.

میری تاکید کرد: معمولا در فستیوال های جهان دبیر جشنواره و مشاورانی که ما نمی دانیم چه کسانی هستند فیلم ها را می بینند و براساس سیستم و نوع نگاهی که برای خودشان تعریف می کنند فیلم ها را انتخاب می کنند. مثلا هر سال یک تم را در نظر می گیرند ولی فستیوال فجر اینگونه نیست. همانطور که یک فیلم کمدی وجود دارد، یک فیلم بدنه و یک فیلم هنر و تجربه هم هست. یک فیلم کاملا تجاری هم می تواند باشد. اینها داوری اش با یکدیگر اصلا معنایی پیدا نمی کند. از آن طرف شما تمام ورود و خروج و ماهیت ادامه کار آن کارگردان و سازندگان را منوط می کنید به جشنواره فجر که اگر وارد شود به آنجا انگار یک پیروزی بزرگ دارد. از آن طرف برای خیلی ها یک پز می شود که من فیلمم را به این فستیوال نمی دهم چون اینگونه است و اینطور است.

این داور جشنواره ملی فیلم فجر با اشاره به اینکه بارها شده کارگردان ها فیلمشان را می دهند و اگر انتخاب نشود می گویند اصلا فیلمم را به جشنواره ندادم، توضیح داد: شما از شروع جشنواره یک درگیری را بین آنهایی که انتخاب شدند و آنهایی که انتخاب نشدند آغاز می کنید.

وی درباره داوری ها نیز گفت: واقعا فکر می کنم در هیچ کجای جهان اینطور نیست که شما با یکبار دیدن یک فیلم باید به بیست مورد جایزه بدهید. شما اولین بار که یک فیلم را می بینید حتما با قصه اش جلو می روید ولی یکباره از شما سوال می کنند صداگذاری این فیلم چطور بود. اصلا قابل تفکیک نیست. امکان ندارد. شما نهایتا می توانید به یک کارگردانی و بازیگری برتر فکر کنید. موسیقی را می بینید که به قصه کمک کرده است یا آن را جلو برده یا نبرده است. ما در عرض ۱۰ یا ۱۲ روز باید ۲۲ فیلم ببینیم و همه چیزشان را قضاوت کنیم که کدام از دیگری برتر بود. ضمن اینکه شما فیلم هایی که می بینید با یکدیگر متفاوت است. یعنی یک فیلم فرهنگی مستقل را می بینی و بلافاصله کات می شود به یک فیلم تجاری کمدی که نمی دانی این را با این چطور می شود مقایسه کرد. در صورتی که ممکن است یک فیلمبردار خیلی خوبی در اختیار آن فیلم تجاری باشد که به نگاه آن فیلم کمک کرده است. قطعا وقتی دارید آن فیلم را نگاه می کنید به این توجه نمی کنید. به همین دلیل من معتقدم با این شکل نمی شود داوری کرد. شما بعد از آن دچار انواع اعتراض ها یا زیاده خواهی برخی ها می شوید. دچار این می شوید که علاقمند بودید برخی فیلم ها طور دیگری نگاه شود اما نشده است. شما ۹ نفر را با گرایش های مختلف در کنار یکدیگر قرار می دهید و می خواهید کار داوری را انجام بدهند.

ادامه برگزاری و داوری جشنواره به این شکل به سینما ضربه می زند

میری افزود: در تمام جهان یک رییس هیات داورانی انتخاب می کنید که او ترکیب هیات داوران را می چیند و نسبت به نگاهی که دارد تلاش می کند این داوران در سلیقه اش باشند. این اتفاق هم اینجا نمی افتد. همه اینها دچار این می شود که پر از حرف و حدیث شویم و فکر کنیم که این فستیوال می تواند به سینمای ایران کمک کند یا نه؟ الان چند سالی است که دیگر به نظرم کمک نمی کند. شما به نشست های شبانه فیلم ها نگاه کنید. منتقدان پرسابقه فیلم ها دیگر به این نشست ها نمی آیند. کسانی که فضای مجازی را مدیریت می کنند ورود می کنند. به نظرم می آید این شکل دیگر جواب نمی دهد و به سینمای ایران در حال ضرر زدن است.

او گفت: فیلم فجر یک فستیوال است؟ یک جور آکادمی است؟ هیچ کدام از اینها نیست. یک دورهمی است که الان این دورهمی علیه خودش دارد عمل می کند. اگر این دورهمی بخواهد باشد یا باید به سمت کاری که در دوره عسگرپور اتفاق افتاد که کم کردن جوایز بود و همان تعداد جوایز را بدهیم که ۵ یا ۶ جایزه اصلی می دادند و یک جایزه به دستاورد فنی می دادیم. همین. یا اینکه باید این را کاملا جمع کنیم و بگوییم آقا در عرض یک ماه یا ۲۰ روز هرآنچه تولید شده است و کسی خواهان آن است نمایش می دهیم و یک جایزه مردمی می دهیم.

این فیلمساز با انتقاد از تعداد بالای نمایش فیلم ها در جشنواره ملی فیلم فجر توضیح داد: با این تعدادی که فیلم ها در جشنواره نمایش داده می شود که  ۵۰ بار یا ۶۰ بار نمایش داده می شود و در اختیار شما هم نیست به ضرر فیلم هاست. در همه جای جهان اگر بیش از ۳ بار فیلم را نمایش بدهند باید به شما پرداخت مالی کنند. هیچ کجا این کار را نمی کنند. ارگان ها فیلم را نمایش می دهند. اگر فیلمی به جشنواره نرسد باز فیلم شما را نشان می دهند و اینها همه به ضرر فیلم عمل می کند. امروز جشن انقلاب دارد علیه انقلاب عمل می کند. یک شکلی شده است که ما اینقدر راجع به آن حرف می زنیم و اینقدر برایش حاشیه می سازیم و سینماگران مقابل یکدیگر می ایستند که اتفاق بدی است و شکل خوبی ندارد. اگر بخواهیم این اتفاق جشنواره واقعی باشد باید به سمت جشن هایش برویم، اما اینکه همه اش درگیری و مساله است و این خوب نیست.

حیدری گفت من اهل سینما نیستم ممکن است برایم مشکل ایجاد کنند

کارگردان فیلم «حوض نقاشی» در ادامه بیان کرد: در دوره ای که محمد حیدری دبیر فجر و همایون اسعدیان دبیر جشن خانه سینما و من مدیر اجرایی بودم با آقای ایوبی به توافق رسیدیم که جوایز کم شود و اینها بیاید در جشن خانه سینما. دوستان صنوف به ما معترض شدند که آن مبلغی که هدیه می دهد چه می شود. ما در این زمینه مذاکره کردیم و آقای ایوبی با ما موافقت کردند و قرار شد مبلغی که می دهند به جشن خانه سینما بیاید و آن را به همه آنها اهدا کنیم. در زمان مدیریت میرکریمی بر خانه سینما توافقات انجام شد و فقط قرار شد بنشینیم و این را امضا کنیم. متن نوشته شد و دو طرف نظراتشان را گفتند و یکباره گفتند نه نمی شود و آقای حیدری گفته است من اولین سال اینجا دبیر هستم و وقتی بیایم اینجا دچار بحران می شوم. من اهل سینما نیستم و شاید برای من مشکلات درست کنند. آقای ایوبی هم گفت بهتر است که نکنند. البته یک اعتراضاتی هم از صنوف شده بود که بگذارید ما از دو جا جایزه بگیریم. چرا از یکجا بگیریم.

امسال اعتراضات بیش از هر سال بود

او درباره اینکه چه کار باید کرد، توضیح داد: شما یک نوع فیلم را می گذارید کنار نوع دیگری فیلم که اصلا ساختارشان با هم فرق دارد برای اینکه با مردم ارتباط برقرار کند و بفروشد. امسال از این نوع فیلم ها زیاد بود. همیشه اینطور بوده که گفتیم یک کمدی یک دفاع مقدس بگذاریم. این می تواند اعتراضات را زیاد کند. امسال اعتراضات از مرحله هیات انتخاب شروع شد و بعد از داوری ها هم وجود داشت. کسی را به عنوان دبیر می گذارید که هیچ مسئولیتی نمی پذیرد و می گوید مسئولیت با هیات انتخاب است در صورتی که در تمام دنیا دبیر سیاست کلی جشنواره را مشخص می کند.

میری افزود: در جشنواره های دنیا دبیرها ثابت هستند. وقتی فیلم «خروج» آقای حاتمی کیا و فیلم «پوست» کنار هم هستند هیچ معنایی پیدا نمی کند. این جشنواره دارد لطمه می زند به کار ما و باید یک عزمی بین کل بچه های سینما شکل بگیرد تا آن را اصلاح کنیم. اینکه فقط فکر کنیم در هر دوره ای یک نفر از ما جایزه می گیرد و انتخاب می شود و مبلغی هم می گیرد درست نیست. امسال اگر اتفاقات جلوتر می رفت در شب های بعدی در نشست ها به درگیری های فیزیکی می رسیدیم. در سالی که من هیات انتخاب بودم و رضاداد دبیر بود همین بحث شد که چرا ۲۲ فیلم، ۲۴ تا و گفتند ۳۳ تا؛ این شکل خوبی نیست.

کارگردان «سعادت آباد» درباره جشن خانه سینما و شکل آکادمی آن گفت: آنجا هم مشکلاتی دارد که تلاش می کنیم اتفاقات بهتری بیفتد. در جشنواره فیلم فجر باید یک چیزی با این جشن فرق کند و یک شکل دیگری شود. وقتی اینجا شما به یک فیلم هایی توجه می کنید جشن خانه سینما هم کپی می کند. فستیوال فجر جز اینکه دارد ضرر می زند به یک بخشی چه کارکردی جدا از دیگر جشن های سینمایی ایران دارد.

ارگان ها تلاش می کنند برای فیلم مشکل درست کنند

او درباره جایزه مردمی گفت: تا آنجایی که من می دانم کسی که این کار را می کند آقای آشتیانی پور آدم امین و سالمی است. در ساختار جایزه مشکلی نیست مگر اینکه در بیرون از آن تهیه کنندگان کاری بکنند. آن توضیحاتی که آقای آشتیانی پور داد و من شنیدم اینطور بود که طبق سیستمی کارها پیش می رود بعید است اتفاق بدی بیفتد. نتیجه ای که امسال در آمد چیز بدی بود و فاصله فیلم ها خیلی کم بود. تصورم این است که «خوب بد جلف ۲» بتواند بالاتر بیاید اما اینطور نشد. نشان می دهد که تماشاگران جشنواره متفاوت بودند.

این نویسنده فیلمنامه تاکید کرد: می شود جایزه های مردمی و آنها را به شرکت های مهندسی آمارگیری سپرد تا آنها کار را پیش ببرند. دوباره مردم بیایند فیلم ببینند و  برای دیدن فیلم ها صف بکشند.

میری درباره حضور ارگان ها در سینما توضیح داد: خیلی جاها می آیند فیلم را ببینند تا برای آن مساله ایجاد کنند. این در جشنواره باعث این شده است که خیلی از فیلم ها در دوران جشنواره برایشان مشکل پیش می آید. جشنواره از طرف دیگر برای اکران فیلم ها مساله درست می کند. وقتی اکران هایی را می گذارید برای جاهایی و ارگان های مختلف می آیند فیلم را ببیند برایش مساله درست می کنید. در جامعه سیاست زده ما خیلی سخت است که سیاست را از سینما جدا کنید. شاید بعضی موقع مقصر بودیم و خودمان آدم هایی را وارد سینما کردیم برای اینکه فیلممان بیشتر دیده شود و پول گنده تری بگیریم.

وی افزود: وقتی همیشه برای ارشاد و شورای پروانه ساخت بولتن های عظیمی می آمد که برای فیلم ها چیزهایی نوشته بودند که خود فیلمساز فکرش را نمی کرد.

باید جواد عزتی و هادی حجازی فر را نامزد می کردیم

او درباره ساختار کلی جشنواره سی و هشتم فجر گفت: وقتی قرارشد داوری کنم تصمیم گرفتم بیایم و گود را خالی نکنم. شاید این نظر برای خیلی ها خوشایند نباشد و فکر کنند می توانند توهین و افترا بزنند اما برایم مهم نبود. تصورم وقتی اسامی را دیدیم از جشنواره این بود که ۵ یا ۶ اسم خوب در جشنواره داریم مثل فیلم های برادران محمودی، ابر بارانش گرفته، پوست و خیلی از فیلم های دیگر. برای من اینگونه بود که اسم هایی داریم که خوب هستند و ۵ یا ۶ فیلم داریم که فیلم های خوبی هستند.

میری افزود: برای اولین بار چهار فیلم اول به بخش مسابقه راه پیدا کردند که کار خیلی سخت شد. یک هیات ۹ نفره با سلیقه های متفاوت داری. البته قرار بود رییس هیات داوران داشته باشیم که مخالفت شد.

این داور جشنواره ملی فیلم فجر توضیح داد: این جشنواره فستیوال کدام فیلم است؟ کمدی؟ یا دفاع مقدس؟ عین هر سال گفتند این سفره را پررنگ کنیم با همه جور آدم. شهامت هیات انتخاب یکی از برگ برنده های امسال بود.

وی اضافه کرد: «آتابای» خیلی فیلم خوبی بود اما از دست رفت. آنچه که ما رای دادیم رای همه ما بود اما فکر می کنم هر ۹ نفر ما اشتباه کردیم؛ می خواهم این را عتراف کنم. فکر می کنم باید به هر شرایطی بود هادی حجازی فر «آتابای» و جواد عزتی در «شنای پروانه» را نامزد می کردیم. باید گفت و گو می کردیم تا این اتفاق بیفتد. دلیل اینکه این اتفاق نیفتاد من و شما می دانیم. فکر می کنم باید در شرایطی این دو نفر را نامزد می کردیم. حیف که قول و قراری با هم می گذاریم که هر آنچه در اتاق است در بین ما بماند. از بخشی از گفت و گوها که از داوران بیرون آمده است گله مند هستم. حرفه ای گری این است که بگوییم رای همه ما این بوده است. گفت و گوهای طولانی کردیم. در هیچ دوره ای اینطور نبود. شایعه هایی  پیش می آید که دبیر دخالت کرد. فلان ارگان دخالت کرد. به خاطر اینکه وقتی طولانی مدت گفت و گو می کنی و بیرون می رود این شبهه به وجود می آید که کسی دخالت کرده است. همیشه این اتفاقات بوده است اما امسال بیشتر بود. وقتی اینهمه گفت و گو می کنید ممکن است کسی از دست تو دربرود.

فیلم را با تیتراژشان نبینیم

میری در ادامه بیان کرد: به نظر می آید سینمای پرفروشی در سال آینده نخواهیم داشت مگر اینکه چیزهایی ساخته شده باشد که ما ندیده باشیم. فیلم های پرفروش کم خواهد بود و این به سینما لطمه می زند. یک اتفاق خوشایندی امسال افتاد و جوانانی وارد سینمای ایران شدند که در همه شرایط بی نظیر هستند. همه آدم هایی که امسال جایزه گرفتند اولین بارشان بود و نیروی تازه ای در بازیگری در طراحی در فیلمبرداری وارد سینمای ایران شد که خوشایند است.

این فیلمساز عنوان کرد: کارگردان های جوان درخشان بودند و این نقطه روشنی برای سینمای ایران است. در دوران جشنواره هیات داورانی می گذاری که فیلم ها را می بینند و اخباری هم از بیرون می شنوند چون مسایل سیاسی باز هم دخالت دارند و جو فیلم را عوض می کند مثل جوی که راجع به درخت گردو اتفاق افتاد که نمی دانیم چرا.

میری در پایان توضیح داد: قاطی کردن سیاست در سینما سال به سال بیشتر می شود. سینما را باید در داوری با متر سینما داوری کنیم اما برخی مواقع شاید نشود و باید یاد بگیریم وقتی وارد داوری می شویم همه گذشته مان با آدم ها را کنار بگذاریم و فیلم ها را بدون تیتراژ ببینیم.

انتهای پیام/

یک نظر