سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت ارشاد، در سخنانش در افتتاحیه نمایشگاه کتاب کرمانشاه به وضعیت نشر کتاب در شش ماه نخست سال جاری در مقایسه با سال گذشته پرداخت و گفت: رشد ۱۲ درصدی نشر عناوین مختلف کتاب به‌عنوان نقطه ‌عطف توسعه همه‌جانبه عنوان‌بندی کتاب‌ها در بخش‌های مختلف به‌شمار می‌رود و درمقابل کاهش ۱۲ درصدی تیراژ کتاب نسبت به سال گذشته باعث شده که نگاهی عمیق‌تر به رفع این مشکل شود و در همین راستا با اشاعه و گسترش نمایشگاه‌های کتاب در سایر استان‌ها و همچنین عرضه بیش از پیش عناوین مختلف کتب برای علاقه‌مندان ذائقه کتاب‌خوان‌ها را تغییر دهیم».

بنا بر آمار منتشرشده، بیش از ۳۰ هزار و ۲۸۸ عنوان کتاب در ۶ ماه نخست سال گذشته منتشر شده که این آمار در مدت مشابه سال جاری ۳۳ هزار و ۸۸۶ عنوان کتاب بوده است اما کاهش ۱۲ درصدی تیراژ در ۶ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته هم قابل مشاهده است. امسال متوسط تیراژ یک‌هزار و ۸۳۱ نسخه است درحالی‌که سال گذشته این میزان ۲ هزار و ۱۷ نسخه بود. معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به وضعیت بحرانی ناشران کشور اشاره کرد و گفت: از بین ۴ هزار ناشری که مجوز نشر دارند تنها ۳ هزار ناشر در حوزه چاپ فعالیت داشته‌اند که از بین ناشران فوق تنها ۲ هزار و ۵۰۰ ناشر زیر ۱۰ عنوان چاپ داشته و ۷۶۶ ناشر یک عنوان کتاب به‌چاپ رسانده‌اند.

شاید برای دسته‌بندی ناشران بد نباشد به گفته پل والری، شاعر فرانسوی اشاره کنیم که در نامه‌ای به آندره ژید نویسنده هم‌وطنش که می‌نویسد: «سه نوع ناشر داریم؛ یک، ناشرانی هستند که کتاب‌هایی منتشر می‌کنند که ما دوست داریم آنها را در کتابخانه‌هایمان داشته باشیم. دو، ناشرانی که دوست داریم کتاب‌هایی را که منتشر می‌کنند ما نوشته باشیم و سه، ناشرانی که نه از آن باشد نه از این، که ما بازاری‌شان می‌نامیم»
اما از این بین ما ناشران دسته چهارم و پنجمی نیز داریم، آنان که چندان نیازی به چاپ کتاب ندارند و تنها آنچه را خود می‌نویسند منتشر می‌کنند.

ظاهرا ناشران شهرستانی کمتر در این مناسبات قرار دارند همان‌طور که دیگر قواعد حاکم بر ناشران پایتخت نیز کمتر در مورد آن‌ها صدق می‌کند اما هیچ نمی‌توان انکار کرد که بین ناشران شهرستانی نیز از دو گونه اول بسیار یافت می‌شود و حتی آنها از آنجا که در حساب و کتاب‌های کلان پخش و نشر قرار نمی‌گیرن باعث شده کمتر در دسته سوم که ناشران کتاب‌های بازاری‌اند قرار بگیرند و همین مزیت بزرگ
آنها نسبتبهناشرانبزرگپایتختاست.ناشرانشهرستاندربازی‌هاولابی‌هایناشرانبزرگقرارنمی‌گیرندوکتاب‌هایشاننیزبههمینفراخورکمتردیدهمی‌شود.ازهمین‌روتنها امیدواریآنهابراینمایشوفروشگستردهکتاب‌هایشانبرگزاری
نمایشگاه‌هایکتاباستانیوبرگزاریهرسالهنمایشگاهبین‌المللیکتابتهراندراردیبهشت‌ماهاست.هرچندبرخیاز همین ناشران شهرستانی نیز کم‌کارند و موضع تخصصی خود را به آثاری اختصاص داده‌اندکه چندان مخاطب عمومی نداشته و آثاری را منتشر می‌کنند که در آثار چند نویسندهخلاصه می‌شود. همان ناشرانی که گاه درضوابطحضوردرنمایشگاه،به‌دلیلبه‌حدتعیینشده نرسیدنتعداد کتاب‌های منتشر شده درطولیکسال و…به مشکلاتی برمی‌خورند. هرچند اگر از ناشران علت کم‌کاری پرسیده شود، حتما قیمت
کاغذ و ضررهایی چون فروش نرفتن کتاب‌هایشان را علت اصلی کم‌کار شدن خود می‌دانند.

نکته قابل توجه دراظهارات معاون وزیر ارشاد اما اعلام آماری است که تا امروز به شکل رسمی اعلام نشدهبود. پیش از این اما با توجه به اینکه گفته می‌شد درخصوصتعداددقیقناشرانکشورآمارمشخصیدردستنیستولیبنابرآخریناظهارنظرمعاونسابقوزیرارشادبیشاز۱۱هزار ناشردر کشورفعالیتمی‌کردندو در همان سال‌ها خانه کتاب اعلامکردهبود که۵۵ هزار و ۲۶۵ عنوانکتابدرسال ۹۱ منتشرشدهکهدراینمیانسهمناشرانتهرانی ۴۱۷۲۵ عنوانوسهمناشرانشهرستانی ۱۳۵۴۰ عنوانبودهاست.
آماری که هر روز با افت روز افزون آن مواجهیم. یک‌جا به‌علت ممیزی و جلوگیری ازفعالیت ناشران و در جای دیگر استقبال کم خوانندگان از کتاب و سرگرم شدن با اینترنتو محیط‌های مجازی و در سویی دیگر بی‌انگیزه شدن ناشران برای چاپ آثاری که چندانمجالی برای تبلیغ آن ندارند. نگران‌کننده‌تر از همه در کنار پایین آمدن سرانهمطالعه، اقتصاد نشر است که به خطر افتاده و بخشی از فرهنگ جامعه را معیوب کردهاست. سخنان صالحی و ارائه آمار از سوی او تنها زنگ خطری است که گاه و بی‌گاه بهصدا درمی‌آید.

زوم

معاون فرهنگی وزارت ارشاد بعد از اقدام ناشران ایرانی حاضر در
نمایشگاه فرانکفورت آلمان مبنی بر باز نکردن غرفه‌های خود، از آنها قدردانی کرد. خبرگزاری دویچه‌وله آلمان و برخی دیگر
از رسانه‌های خارجی در تیترهای خود از حضور ۱۰ ناشر ایرانی بر خلاف حضور نداشتن دولت ایران خبر دادند،
صدور بیانیه‌های مستقل و مشترک ناشران ایرانی با محتوای اعتراض به حضور سلمان
رشدی، سیاست‌گزاران این رخداد بین‌المللی را به چالش کشید. برخی از موسسات و ناشران بخش خصوصی ایران از جمله شرکت
سهامی کتاب کهن، خانه هنرمندان، سفیر اردهال و مجله Printed In Iran در
بخشی از بیانیه خود اعلام کردند: «به‌رغم ضرر و زیان مالی بسیار، از آنجا که وزارت
فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان پرچم‌دار نظام جمهوری اسلامی از حضور در این
نمایشگاه خودداری کرده، ما نیز غرفه‌های خود را باز نخواهیم کرد ولی برای مقابله
با دشمنان و آگاه کردن نادانان، همیشه در صحنه حضور داریم و به‌عنوان سربازی کوچک
در عرصه‌های فرهنگی پشتیبان نظام اسلامی‌مان خواهیم بود».

این بود که سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بعد از اقدام ناشران ایرانی حاضر در نمایشگاه
فرانکفورت از آنان قدردانی کرد و گفت: مواضع ناشران بخش خصوصی ایران در دفاع از
ارزش‌های دینی اقدامی بود که سزاوار قدردانی است. معاون امور فرهنگی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: موضع هوشمندانه ناشران بخش خصوصی ایران
نشان می‌دهد به‌رغم وجود تنوع سیاسی و فرهنگی در ایران، همگان در دفاع از ارزش‌ها
و باورهای اعتقادی همصدا هستند و شنیدن این صدای واحد از عناصر فعال در نمایشگاه
کتاب فرانکفورت دور از انتظار نبود.