امروز ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ ساعت ۰۱:۱۶
به گزارش خبرنگار رادیو و تلوزیون خبرگزاری صبا، محمدرضا شرایلی به عنوان کارشناس مجری در برنامه «خنیاگران» امروز ۵ بهمن ماه به بررسی زندگی و آثار مهدی برکشلی می پردازد.
مهدی برکشلی فیزیکدانی که چند روزی از سال روز در گذشت او می‌گذرد، نظریه‌های گوناگونی را در مباحث علمی و موسیقی ایرانی مطرح کرده است.
وی در سال ۱۲۹۱ در خانواده‌ای مذهبی در تهران متولد شد و برای یادگیری ساز ویلن، نزد اسماعیل زرین‌فر رفت و پس از اخذ مدرک دیپلم متوسطه وارد دانشگاه شد و در رشته فیزیک و شیمی شعبه دارالمعلمین که بعدها بخشی از دانشگاه تهران شد، مدرک لیسانس خود را دریافت کرد.
در همین زمان به منظور یادگیری مباحث علمی و نظری موسیقی ایران نزد علی نقی وزیری رفت و معلومات خود را در زمینه درس‌های تئوریک و نوازندگی ساز ویلن ارتقا داد و توانست به عنوان نخستین فرد از مدرسه عالی موسیقی، دیپلم آکادمیک این هنر را دریافت کند. او در ادامه در ارکسترهای مختلف موسیقی ملی به رهبری روح‌الله خالقی به عنوان نوازنده ساز ویلن و آهنگساز فعالیت کرد.
وی به دلیل اشراف به موسیقی سنتی ایران به همراه فیزیک صوت نظریه‌هایی را در زمینه گام‌های قدیمی ایرانی و شیوه‌های ردیف موسیقی دستگاهی مطرح کرد که موجب دگرگونی در نوع نگاه به این گونه موسیقایی شد و در سال ۱۳۳۳ به ایران بازگشت و طرح‌های خود درباره صدا خانه ملی و تاسیس دوره عالی موسیقی شناسی را به وزارت فرهنگ آن زمان ارایه کرد چنان که دانشگاه تهران از او دعوت کرد تا در رشته فیزیک آکوستیک درس بدهد.
برکشلی، موسیقی و گروه تئاتر را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، انستیتوی تحقیقات موسیقی شناسی را در فرهنگستان ادب و هنر وکمیته ملی موسیقی یونسکو را تاسیس کرد و چندی بعد ریاست کمیسیون ملی یونسکو در ایران را برعهده گرفت.
از جمله فعالیت‌های برکشلی می‌توان به ترجمه کتاب موسیقی الکبیر فارابی به فارسی و تحقیقات وسیع درباره گام‌های موسیقی ایرانی و فواصل میان آنها اشاره کرد.
تحقیقات وی نظریه صفی الدین ارموی مبنی بر ثلث پرده بودن گامه ای ایرانی را تصدیق کرد که می تواند به منظور اجرای الحان مختلف موسیقایی تغییر کند مقوله‌ای که شاخص ترین داشته موسیقی شرق و سرزمین ایران به شمار می‌رود.
برکشلی همچنین ثابت کرد که فارابی هشتصد سال قبل از یوهان سباستیان باخ، نظریه تعدیلِ مساوی فواصل گام را اثبات کرده بود. برکشلی به زبان و مظاهر فرهنگ ایرانی ـ اسلامی علاقه خاصی داشت و تحت تأثیر استادش، محمود حسابی، به واژه‌یابی و واژه سازی‌های علمی با بهره گیری از مشتقات ابداعی زبان فارسی به شیوه فرهنگستان توجه می‌کرد.
پیشنهاد نام گذاری گام تعدیل مساوی نیم پرده‌ها به نام فارابی، انتخاب نام‌های «فار» و «فاراب» برای واحد سنجش لگاریتمی موسیقی در ۲۵ اسفند ۱۳۵۳ به تصویب انجمن فیزیک ایران توسط برکشلی به ثبت رسید.
سرانجام مهدی برکشلی در صبحگاه ۲۹ دی ۱۳۶۶ درگذشت و پیکرش در قبرستان امامزاده عبدالله شهرری به خاک سپرده شد.
برنامه «خنیاگران» کاری از گروه کتاب رادیو فرهنگ با اجرای محمدرضا شرایلی، تهیه کنندگی فریده گودرزی و با مشاوره از زهرا حبیبی زاد ساعت ۲۰:۳۰ روی موج اف ام ریف ۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.
انتهای پیام/
لینک کوتاه خبر
میزان امتیاز شما به این خبر؟
Loading...
یک نظر