به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری صبا، ۲۴ دی ماه سال ۱۴۰۰ بود که پانزدهمین دوره حراج تهران با عنوان «هنر معاصر ایران» با مجموع فروش ۱۵۸ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومان به کار خود پایان داد و مجسمه «شاعر نشسته» پرویز تناولی به قیمت ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رکورد حراج را از آن خود کرد.

اکنون در تابستان سال ۱۴۰۱ شانزدهمین دوره حراج تهران با عنوان «هنر معاصر ایران» کم‌کم فعالیت خود را آغاز کرده است و اما با نگاهی به کاتالوگ شانزدهمین دوره حراج تهران در می‌یابیم که در این‌ دوره ۱۲۰ اثر حضور دارد و اسامی کامل هنرمندانی که آثار آن‌ها در این‌ دوره از حراج تهران عرضه و چکش می‌خورد در آن اعلام شده است که در میان آن‌ها، از هنرمندانی که نام آن‌ها مکرر در حراج تهران شنیده شده است تا هنرمند جوان‌تر حضور دارند.

نام هنرمندان به ترتیب حروف الفبا عبارتند از رضا آرامش، علیرضا آسانلو، علیرضا آستانه، علی اتحاد، شهریار احمدی، بیژن اخگر، امیرمسعود اخوان جم، عبدی اسبقی، آرمان استپانیان، مرتضی اسدی، سمیرا اسکندرفر، ساناز البرزی، رضا بخشی، لیلا پازوکی، ناصر پلنگی، افشین پیرهاشمی، آنه محمد تاتاری، شیده تامی، محمدعلی ترقی جاه، بهمن جلالی، امیرعلی جوادیان، کاظم چلیپا، وحید چمانی، قاسم حاجی زاده، شهلا حبیبی، بهرام حنفی، الهه حیدری، واحد خاکدان، آویش خبره زاده، رضا خدادادی، حسین خسروجردی، خسرو خسروی، علی خسروی، محمد خلیلی، سلمان خوشرو، بهروز دارش، رضا درخشانی، کامبیز مبخش، مرتضی دره باغی، مصطفی دشتی، امیر راد، بیژن رافتی، آزاده رزاق دوست، حسن روح الامین، هادی روشن ضمیر، محمد زحمتکش، امیرحسین زنجانی، محمود زنده رودی، داوود زندیان، مهدی سحابی، همایون سلیمی، جمشید سماواتیان، حسین شاه طاهری، علی شکری، علی شیرازی، کوروش شیشه گران، رضوان صادق زاده، سعید صادقی، کامبیز صبری، حامد صدرارحامی، نفیسه صدیقی، طاهره صمدی طاری، محمد طباطبایی، جمال الدین طبسی نژاد، مریم عابدی، قدرت الله عاقلی، سیامک عزمی، جواد علیمحمدی اردکانی، محمد فدوی، محمدهادی فدوی، ابراهیم فرجی، منیر فرمانفرماییان، بیتا فیاضی، نیلوفر قادری نژاد، مهدی قدیانلو، مکرمه قنبری منصور قندریز، ژیلا کامیاب، شهرام کریمی، محمود کلاری، عباس کیارستمی، محسن کیانی، مرتضی گودرزی، مصطفی گودرزی، فریده لاشایی، رضا لواسانی، حسین ماهر، غلامرضا ماهرویی، فرشید مثقالی، مهرداد محب علی، احمد محمدپور، قاسم محمدی، ماشاالله محمدی، تصرت الله مسلمیان، جلال الدین مشمولی، فرهاد مشیری، امیر معبد، مهدی مقیم نژاد، فرشید ملکی، مرتضی ممیز، محمدرضا منزه، فرخ مهدوی، شهره مهران، کریم نصر، احمد نصرالهی، بیژن نعمتی شریف، جواد نوبهار، امین نورانی، گیزلا وارگاسینایی، وای . زی. کامی، احمد وکیلی، حمید هادی نژاد، کیومرث هارپا، آرمان یعقوب پور، داور یوسفی و عادل یونسی.

اثر رضا درخشان

در این دوره از حراج ۱۸ اثر با کمینه و بیشینه بالای یک میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. براین اساس اثر محمدعلی ترقی‌جاه با کمینه و بیشینه ۱.۵ – ۲ میلیارد تومان، اثر عباس کیارستمی با کمینه و بیشینه ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان، اثر اثر قاسم حاجی‌زاده با کمینه و بیشنیه ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان، اثر مهرداد محب‌علی با کمینه و بیشینه ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان، اثر آویشن خبره‌زاده با کمینه و بیشینه ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان، اثر رضا آرامشی با کمینه و بیشنیه ۱.۵ تا ۲ میلیارد تومان، اثر افشین پیرهاشمی با کمینه و بیشینه ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان، اثر امیرمسعود اخوان با کمینه و بیشینه ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان، اثر فریده لاشایی با کمینه و بیشینه ۴ تا ۵ میلیارد تومان، اثر فرهاد مشیری با کمینه و بیشینه ۳ تا ۴ میلیارد تومان، اثر واحد خاکدان با کمینه و بیشینه ۲ تا ۳ میلیارد تومان، اثر وای .زی . کامی با کمینه و بیشینه ۳ تا ۴ میلیارد تومان، اثر شهریار احمدی با کمینه و بیشنیه ۲ تا ۳ میلیارد تومان، اثر منیر فرمانفرمائیان با کمینه و بیشینه ۲ تا ۳ میلیارد تومان، اثر کوروش شیشه‌گران با کمینه و بیشینه ۴ تا ۵ میلیارد تومان و اثر منصور قندریز با کمینه و بیشنیه ۳ تا ۴ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.

اثر فرهاد مشیری

اما در این میان ۲ اثر بالاترین تخمین قیمت را به خود اختصاص داده‌اند؛ یکی اثر بدون عنوان منصور قندریز که اوایل دهه ۱۳۴۰ با تکنیک رنگ‌روغن‌روی گونی خلق شده و با کمینه و بیشنیه ۶ تا ۷ میلیارد تومان قیت‌گذاری شده است. دیگری اثر رضا درخشانی به نام «شکار سیمرغ» که این‌ اثر سال ۱۳۹۵ نقاشی شده است و با کمینه و بیشنیه ۶ تا ۷ میلیارد تومان در شانزدهمین حراج تهران چکش خواهد خورد.

در توضیح اثر منصور قندریز آمده است: «ابتدا خطوط پیچان و درهم فرورفته که به طرزی متعادل کل فضای بوم را پر کرده است، به عنوان فرمی آبستره دیده می‌شود، اما با دقت در جزئیات می‌توان شمایل انسانی سوار بر اسب را در تصویر تشخیص داد که پیکر شیر بیجانی در زیر پای اسب او قرار دارد. توانایی هنرمند در ساده‌سازی و تبدیل اندام انسانی و حیوانی به شکل‌های هندسی از چنان قدرتی برخوردار است که نقاشی را در مرز میان هنر آبستره و نیمه فیگوراتیو نگه می‌دارد. شاید برای مخاطب ایرانی که پیکره سوار بر اسب یک ارجاع نمادین فرهنگی دارد، سوارکار زودتر دیده شود، اما برای مخاطب غیرفارسی زبان نیز، نوع قرارگیری خطوط پهن و اشکال تزیینی به گونه‌ای است که ذهن را به ارتباط میان فرم‌های درهم‌تنیده و ساختن شمایل انسانی و حیوانی به عنوان یک تمثال غالب در مفهوم‌سازی اشکال آبستره فرامی‌خواند.

هنرمند به تبعیت از فرهنگ و هنر ایرانی از انواع انگاره‌های تزیینی برای ایرانی شدن اثر خود کمک گرفته و به واسطه هم‌پوشانی و تکرار این عناصر مرز میان پیکره انسانی و حیوانی را از میان برده و تمامی عناصر مختلف بصری را در نوعی یکسان‌سازی فروبرده است. این یکسان‌سازی به واسطه ایجاد نوعی قرینگی و حفظ تعادل بصری در تصویر، اثری را شکل بخشیده که متعادل و ایستاست و بدین لحاظ با ویژگی‌های هنرهای یادمانی و آیینی هم‌سوست. اشکال هندسی و خطوط که با دقت و ظرافت در تمامی اثر تکرار می‌شوند یادآور نقوش طلسم‌ها و تعویذهای دوران صفوی و قاجاری است و بدینسان وجه سمبولیک اثر را با روایت مذهبی به‌هم می‌آمیزند.

این گروه از نقاشی‌های قندریز بعد از تجربیات او در چاپ نقاشی‌های لینولئوم ایجاد شده و به همین دلیل نسبت به دوره نقاشی‌های چاپی او از آزادی و روانی بیشتری در طراحی برخوردار هستند. علاوه بر آن جسارت هنرمند در کشیدن سطوح به‌هم متصلِ افزون شده و این آزادی عمل، نقاشی را از فرمالیسم صرف خارج کرده و بر بیانگری آن افزوده است. همچنین حضور رنگ در این آثار نسبت به چاپ‌های سیاه و سفید، غنای بصری نقاشی را افزایش داده و بر جذابیت اثر افزوده است. از نظر کاربست رنگ‌های آبی فیروزهای، قرمز و زرد نیز وفاداری هنرمند به فرهنگ رنگ‌پردازی ایرانی را می‌توان بازخوانی کرد. استفاده از خطوط کنارهم و دورگیری اشکال و فرم‌ها با خط مشکی اقتباس دیگری است که نقاش به تبعیت از هنرهای بصری ایران در اثر خود ایجاد کرده و وفاداری‌اش به فرهنگ ایرانی را نشان داده است. دایره محدود رنگی ویژگی دیگر این اثر است که ردپای آن را در تمامی ادوار هنری قندریز از همان ابتدا تا دوران متأخر می‌توان پی گرفت.

این تقلیل رنگی در کنار عدم تمایل به نورپردازی و استفاده از سطوح رنگی تخت نمایانگر دانش هنرمند از انگاره‌های مدرنیستی است که به واسطه مطالعه و علاقه قندریز از همان دوران ابتدایی پرداختن به نقاشی در آثارش دیده می‌شود و در تابلوهایی چون اثر روبه‌رو به اوج غنا و پختگی می‌رسد.»

اثر کوروش شیشه‌گران

رضا درخشانی هنرمندی‌ست که اثر او به نام «روز و شب را می‌شمارم، روز و شب» در چهاردهمین دوره حراج تهران با قیمت قیمت ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان رکورد آن‌ دوره را به خود اختصاص داد. حال در توضیح یک اثر دیگر از این‌ هنرمند که شانزدهمین دوره حراج تهران چکش خواهد خورد، نوشته شده است: «درخشانی در این دوره با بیانی منحصربه‌فرد، سبک تکامل‌یافته خود را با رنگ‌گذاری‌های چشم‌نواز و تصاویر کش‌آمده به اوج شکوفایی رسانده است. سطح کار از نزدیک، برجستگی و حجمی از لایه‌های رنگ‌های درخشان دارد، آبی پرمایه در سطح وسیعی از پس‌زمینه تابلو، اسب‌ها و سواران رنگارنگ در کنار تحرک فیگورهای انسانی و حیوانات، شادابی خاصی را در فضای اثر متجلی می‌کند. وسعت دادن موضوع (سوژه) در کار درخشانی را می‌توان نوعی تحمیل تغییرات در شکل قلمداد کرد که تحت‌تأثیر تصویرگری رسانه‌های معاصر با گستره عریض پاناروما صورت پذیرفته است، اما او با کاربست بی‌کم و کاست شیوه تجربیاتش در آموزه‌های جهان شرق و بهره‌گیری از اصول نقاشی معاصر غربی، روح هنر شرق را برای غرب معاصر به ارمغان می‌آورد.

ریتم در این تابلو عنصری ذاتی و تعیین‌کننده است که با ضرباهنگ قلم هنرمند و چیدمان پیوسته و متعادل فیگورها به تدریج بر سطح بوم شکل گرفته است. با اینکه سوژه کار درخشانی، برای مخاطب وی موضوعی آشناست، اما او پیوسته با مسایل تازهای در تجسم و تعبیر در فضای نقاشی فیگوراتیو روبه‌رو می‌شود که چون حل می‌شوند، شگردی انتزاعی پیدا می‌کنند. پیکره‌ها در منظره فراخ و اعوجاج‌های رنگی در تابلوی پیشرو، نگاه خاص هنرمند معاصر را در مواجهه با سنت تصویرگری چندهزار ساله نشان می‌دهد. در عین حال درشت‌نمایی پیکره‌ها و رنگ‌های خیره‌کننده، ویژگی‌های سبکی درخشانی است که سال‌ها برای رسیدن به این نوع بیان تلاش کرده و امروز او را به هنرمندی پیشرو و در زمره شناخته‌شده‌ترین نقاشان بین‌المللی معاصر بدل کرده است.»

شانزدهمین دوره حراج تهران ویژه هنر معاصر ایران ۱۰ تیر ماه ۱۴۰۱ در هتل پارسیان آزادی برگزار خواهد شد.

اثر قاسم حاجی زاده

انتهای پیام/