به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری صبا، قصه قاچاق فیلم‌ها و سریال‌ها بحث تازه‌ای نیست و سال‌هاست دغدغه فکری فیلمسازان و سرمایه‌گذاران است اما این اتفاق روز به روز شمایل متفاوت‌تری به خود می‌گیرد و پیشرفته‌تر می‌شود. به صورتی که الان پس از عبور از شبکه‌های ماهواره‌ای و سایت‌های غیرمجاز و کانال‌های تلگرامی، پای اینستاگرام هم به این اتفاق باز شده است!

اگر اسم فیلم یا سریال مورد نظر خود را در این شبکه اجتماعی جستجو کنید با صفحات مجازی بسیاری روبه رو می‌شوید که به عنوان مثال قسمت‌های یک سریال را به ترتیب در صفحه خود قرار داده است؛ حال یا به صورت آلبوم‌های ویدیویی و یا با فرمت آی جی تی وی.

در یک گشت و گذار کوتاه سریال‌هایی که با آن‌ها مواج شدیم «سیاوش»، «گیسو»، «قورباغه»، «زخم کاری» و «قبله عالم» بودند.

البته این را هم باید بدانیم که اینستاگرام از زمانی که قابلیت بارگذاری ویدیوهایی با فرمت آی جی تی وی به آن اضافه شده دسترسی و بارگذاری سریال را به راحتی فراهم کرده است. در این شکل قاچاق، افراد با تصور اینکه سریال‌ها را رایگان و بدون هیچ گونه دردسری می‌توانند ببینند از خرید اشتراک پلتفرم‌هایی مانند فیلیمو و نماوا منصرف می‌کنند.

نهادهای حاکمیتی به کمک بخش خصوصی بیایند

برای آگاهی درباره اقداماتی که پلتفرم‌ها درباره این موضوع باید انجام دهند یا انجام داده‌اند با مسئولانی از ۲ پلتفرم فیلیمو و نماوا صحبت کردیم.

پس از ارسال پرسش هایمان به روابط عمومی مجموعه فیلیمو، در پاسخ به پرسش خبرنگار صبا مبنی بر اینکه در مقابل این شکل قاچاق محصولات خود چه اقداماتی انجام داده‌اند، گفته شد: «فیلیمو برای حفظ مالکیت مادی و معنوی آثار تولیدی خود تلاش می‌کند با رصد کامل شبکه‌های اجتماعی از جمله تلگرام و اینستاگرام، صفحاتی که در زمینه انتشار غیرقانونی محصولات مبادرت می‌ورزند با مکاتبات رسمی با دفاتر مرکزی این شرکت‌ها گزارش کرده و آن پست و یا صفحه و یا کانال غیرمجاز را مسدود کند. همانطور که مستحضرید تلگرام و اینستاگرام نسبت به قانون کپی رایت و رعایت آن توسط تمامی کاربران حساسیت ویژه‌ای دارند و در این زمینه تا حد امکان همکاری می‌کنند.»

همچنین در پایان در پاسخ به این پرسش که به هرحال مشترکان پلتفرم‌هایی مثل فیلیمو و نماوا برای تماشای فیلم و سریال‌ها نسبتا مبلغ زیادی را هزینه می‌کنند و الان بدون هیچ هزینه‌ای سریالی مثل «زخم کاری» یا «قبله عالم» را می‌توانند از طریق اینستاگرام تماشا کنند. فکر نمی‌کنید اگر جلوی این موضوع گرفته نشود باعث کاهش مشترکان فیلیمو شود یا خیر این توضیح در اختیار ما قرار گرفت: «مخاطبان فهیم محصولات نمایش خانگی و فیلیمو به خوبی می‌دانند که ادامه روند تولید محصولات نمایش خانگی و تلاش برای ساخت آثار با کیفیت در گروی استفاده از محصولات از راه قانونی است. این چرخه نیازمند اعتماد دو سویه میان مخاطبان و پلتفرم است تا با تماشای آثار از طریق قانونی به بهتر شدن فرآیند تولید و پخش کمک کنند. فیلیمو در این مدت تلاش‌های خوبی برای جلوگیری از انتشار غیرقانونی آثار نمایش خانگی در شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی کرده است. حمایت از تولید آثار نمایش خانگی و جلوگیری از پخش غیرقانونی آن نیازمند کمک نهادهای حاکمیتی و بالادستی است که به کمک بخش خصوصی بیایند تا بتوانیم جلوی انتشار غیرقانونی آثار را در شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای بگیریم.»

ناظران تنها در اعمال ممیزی دقیق هستند

در ادامه این پیگیری‌ها، پرسش های خود را در اختیار نماوا قرار دادیم که واحد کپی‌رایت آن که زیرمجموعه بخش محتوای این پلتفرم محسوب می‌شود در پاسخ کتبی برای ما نوشت: «مسئله رعایت نشدن قانون کپی‌رایت موضوع جدی و البته گسترده‌ای‌ است که ما این روزها نه فقط درباره سریال‌های اختصاصی‌مان، بلکه در حوزه فیلم‌های اکران آنلاین، برنامه‌های ترکیبی و دیگر تولیدات صوتی و تصویری هم با آن روبه‌روییم. فیلم‌ها در پردیس نماوا اکران می‌شوند ولی با وجو همه مراقبت ها و گزارش های ما لینک دانلود غیرقانونی آن بالاخره در دسترس قرار می‌گیرد. سریال‌های اختصاصی با دقت و وسواس بسیار زیاد، با بهترین کیفیت و البته با هزینه بسیار زیاد تهیه و پخش می‌شوند ولی متاسفانه با بدترین کیفیت در شبکه‌های آنلاین قاچاق می‌شوند. ما پیش از این درباره برنامه‌ها و سریال‌های اختصاصی‌مان مانند «همرفیق»، «قورباغه»، «گیسو» و «سیاوش» با این چالش روبه‌رو بوده‌ایم و حالا با «پیشگو» و «هفت‌خان» و «خاتون» دوباره این تجربه تلخ در حال تکرار است.

هزینه و وقت بسیار زیادی برای ارائه بهترین محتواها با بالاترین کیفیت صرف می‌شود، با این امید که بتوان در مسیر توسعه فرهنگ و هنرقدم موثری برداشت، بعد می‌بینیم که همین تولیدات به بدترین شکل ممکن به صورت غیرقانونی منتشر می‌شوند. در این میان نه تنها پلتفرم متحمل سرمایه‌گذاری کلانی شده، بلکه زحمت تمامی تیم تولیدکننده هدر می‌رود. این در حالی‌ست که سازمان‌ها و نهادهای نظارتی مسئول که انواع سخت‌گیری‌های نظارتی را دارند، هیچ حمایتی از حفظ تولیدات فرهنگی در حال پخش در پلتفرم‌ها نمی‌کنند و تنها بخشی که با وسواس زیاد به آن می‌پردازند، اعمال ممیزی‌ها در محتواست. بدون‌شک انتشار غیرقانونی فیلم‌ها، سریال‌ها و برنامه‌هایی که در نماوا پخش می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌هایی است که تیم کپی‌رایت نماوا تمام تلاش خود را برای مقابله با آن می‌کند.

به طور کلی، حفاظت از کپی‌رایت دو مرحله اصلی دارد؛ یکی رصد محتوای قاچاق و دیگری اقدام. ما در ابتدا پروسه رصد را با کمک نیروهای انسانی انجام می‌دادیم که طبعا کار سخت و زمان‌بری بود و آنقدر سرعت رشد شبکه‌های قاچاق فیلم و سریال بالا بود که به سختی می‌شد به تمام آن‌ها رسید. حالا این پروسه تقریبا به صورت کامل اتوماسیون شده و طبعا نتیجه بهتری دارد و با سرعت و در گستره بالاتری قابل کنترل است اما  هرگز کافی نیست چراکه با وجود تمام این تلاش‌ها و هزینه بسیار زیادی که برای حفاظت از کپی‌رایت و دردسرهایش متحمل می‌شویم، باز هم شاهد قاچاق آثار فرهنگی به عناوین مختلف هستیم.

واقعیت اما این است که مقابله با انتشار غیرقانونی تولیدات صوتی و تصویری تنها به همت و تلاش نماوا قابل اجرا و کنترل نیست. فرهنگ‌سازی حلقه مفقوده‌ای است که با حمایت و حضور پررنگ سازمان‌های قانون‌گذار و نهادهای نظارتی می‌تواند ایجاد شود. در حال حاضر دانلود غیرقانونی هیچ اثر فرهنگی در ایران رفتاری ضدفرهنگی تلقی نمی‌شود و به رسم رایجی بین همه تبدیل شده است. هیچ‌کسی دلش برای تلاش و هزینه‌های بسیار زیادی که صرف این تولیدات می‌شود، نمی‌سوزد. ما حتی درباره تولیدات خارجی هم همین دیدگاه و سخت‌گیری را داریم و وقتی از لزوم وجود قاتون کپی‌رایت در کشور حرف می‌زنیم، منظورمان حفاظت از کپی‌رایت تمام آثار ایرانی و خارجی است و حساب خودمان را سوا نمی‌کنیم.

اما متاسفانه در حال حاضر هیچ‌گونه حمایت درستی از سمت سازمان‌های قانون‌گذار و نهادهای نظارتی وجود ندارد و در دنیای پرسرعت تکنولوژی و آی‌تی که یک ویدیو در کمتر از یک ساعت در سراسر کشور پخش می‌شود، این حمایت‌های دست‌وپا شکسته دردی از پلتفرم‌ها را دوا نمی‌کند. تنها زمانی می‌توانیم به جایگاه امن‌تری در این حوزه برسیم که سازمان‌ها و نهادهایی مسئولیت را بر عهده بگیرند و در راه اجرایی شدن قانون کپی‌رایت برای تمام تولیدات صوتی و تصویری ایرانی و خارجی قدم بردارند.»

قدم اول فرهنگ‌سازی است

در ادامه روند پیگیری‌های خبرنگار صبا و بررسی این موضوع از تمامی زوایا تلاش کردیم با تهیه‌کنندگانی که آثارشان روز به روز با شیوه‌های متفاوتی به شکل غیرقانونی در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد صحبت کنیم.

صادق یاری مجری طرح سریال «سیاوش» که یکی از مجموعه‌هایی است که در صفحات مجازی متعددی به صورت غیرقانونی می‌شود در واکنش به این اتفاق به صبا گفت: متاسفانه با این اتفاق مواجه بوده‌ایم و این پدیده‌ای است که چه در اینستاگرام و چه در فروشگاه‌های فیلم و سریال، شبکه‌های ماهواره‌ای و کانال‌های تلگرامی درحال رخ دادن و آسیب رساندن به این صنعت شبکه نمایش خانگی است.

او ادامه داد: این اتفاق نام دیگری جز دزدی نمی‌تواند داشته باشد و برخورد قاطعی باید با افرادی که به این شکل فعالیت غیرقانونی انجام می‌دهند، صورت بگیرد. نکته دیگری که مهم است مفهوم فرهنگسازی است. باید این آگاهی به مردم داده شود که برای این محصول هزینه‌های زیادی صرف شده است و سرمایه‌گذار این آثار برای فعالیت در فرهنگ و هنر و برای مردم سرمایه‌گذاری کرده است. مانند زمانی که ما در آثار گذشته خود که به شکل دی وی دی وارد بازار می‌شد به مخاطب توضیح می‌دادیم که برای این اثر هزینه‌های زیادی شده است و کپی از آن غیرقانونی است. کاری که مهران مدیری نیز در زمان انتشار «قهوه تلخ» خود نیز انجام داد.

یاری در پایان تاکید کرد: فکر می‌کنم تنها راه‌هایی که بتواند سرعت بسیار بالای قاچاق غیرقانونی این محصولات را بگیرد در ابتدا فرهنگسازی و در ادامه اقدام‌های قانونی است.

اینستاگرام‌ کوچک‌ترین نگرانی است

هومن کبیری تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار سریال «گیسو» نیز در واکنش به این شکل پخش غیرقانونی آثار در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام به خبرنگار صبا گفت: اینستاگرام شاید دغدغه بزرگ و اصلی ما سازندگان آثاری که قاچاق می‌شود، نباشد چراکه در نهایت با حجم بالای اینترنتی که در استفاده با آن مصرف می‌شود بعید می‌دانم مخاطب چندانی داشته باشد، اما اتفاقی که به پروژه‌ها صدمه‌های زیادی وارد می‌کند در ابتدا کپی غیرقانونی آن‌ها روی دی وی دی، دانلودهای غیرمجاز و شبکه‌های ماهواره‌ای که برای پخش سریال‌ها به سرعت وارد عمل می‌شوند، است. تمامی این شیوه‌های مختلف سرقت آثار و پخش غیرقانونی آن‌ها و درنهایت ضعف قانون در این موضوع باعث وارد شدن آسیب‌های فراوانی به یک اثر، سرمایه‌گذار و پلتفرم می‌شود.

تهیه‌کننده «گیسو» عنوان کرد: در بعضی از شهرستان‌ها تلویزیون‌ها امکان استفاده از پلتفرم‌ها را ندارند، در این موقعیت یک نفر با گوشی تلفن همراه خود می‌تواند سریال را دانلود کرده و سپس آن را دست به دست کند. اتفاقی که در فروشگاه‌های فیلم و سریال نیز رخ می‌دهد و شبکه‌هایی که شاید رویکرد ضد ایران هم نداشته باشند و برای پر کردن کنداکتور خود سریال‌ها را غیرقانونی منتشر می‌کنند.

او ادامه داد: دغدغه اهرم‌های نظارتی، فرهنگ مملکت است و دغدغه تولیدکننده، بازگشت سرمایه‌اش و دغدغه پلتفرم‌ها ادامه فعالیت که تمامی آن‌ها نیز حق دارند و هرکدام متر و معیارهای متفاوتی دارند اما به نقطه‌ای می‌رسیم که برخوردها سلیقه‌ای می‌شود و صرفا اهرم‌های نظارتی و در بحث ممیزی‌ها ورود پیدا می‌کنند. این را باید بدانیم که بازیگرانی هستند که در سینما حضور دارند و به هر دلیل در تلویزیون کار نمی‌کنند و مخاطبانشان توقع حضور آن‌ها را در سطحی نزدیک‌تر و در یک سریال دارند؛ اتفاقی که الان در پلتفرم‌ها درحال رخ دادن است.

کبیری در پایان تاکید کرد: سامانه نمایش درخواستی که وی او دی‌ها هستند کاری از دستشان برای حل این اتفاقات برنمی‌آید و در اینجا قانون‌گذار باید اقداماتی انجام دهد که درنهایت به بحث کپی رایت می‌رسیم؛ قانونی که از سوی ایران پذیرفته نشده پس یک‌سری تبعات آن را باید بپذیرد. البته که من بعید می‌دانم کنترل همه این شبکه‌های ماهواره‌ای در خارج از کشور باشد و هیچ غیرممکن نیست که از همین اطراف آن‌ها را مدیریت می‌کنند. واقعا سوال است که آیا نمی‌توان با این شبکه تی وی ۲۴ مقابله کرد یا اهمیتی ندارد؟

در جمع بندی این اظهارنظرها می توان اینگونه نوشت که شخص، نهاد و ارگانی که می‌تواند و باید این شکل قاچاق را مدیریت کند، مقام قانون‌گذار است. قاچاق تولیدات سینمایی و سریال‌های پلتفرم‌ها به شکل گسترده‌ای درحال وقوع است و مقام مسئولی نیست که این شرایط را کنترل کند، البته این کنترل به معنی پاک کردن صورت مساله و اعمال محدودیت در فضای مجازی نیست.

حال باید همچنان منتظر بمانیم تا ببینیم پیش از ورود شیوه‌های نوین دیگری برای پخش غیرقانونی فیلم‌ها و سریال‌ها راه حلی برای مقابله با شیوه های فعلی پیدا می‌شود یا خیر!

فاطمه شوقی

انتهای پیام/