زهرا شایانفر نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر که بیشتر فعالیت‌هایش در حوزه تئاتر کودک است در گفتگو با خبرنگار تئاتر خبرگزاری صبا درباره وضعیت تئاتر کودک در این روزها گفت: درحال حاضر پرچم این نوع تئاتر به حالت احتضار در آمده است و متاسفانه به دلیل وضعیت شیوع ویروس کرونا دیگر چیزی به نام تئاتر کودک وجود ندارد زیرا وضعیت اجرای کارها بلاتکلیف می‌مانند و گروه‌ها با تعطیلی‌های پشت سر هم روبه‌رو می‌شوند. البته در این میان تلاش‌هایی هم برای زنده نگه‌ داشتن تئاتر کودک انجام می‌شود اما به نظر من وقتی اجرایی روی صحنه نمی‌رود و سالن‌ها هم همیشه تعطیل هستند، این تلاش‌ها بی‌ثمر می‌مانند.

او ادامه داد: مگر چه تعداد مرکز اجرای نمایش برای تئاتر کودک در شهر تهران داریم که آن‌ها هم همیشه تعطیل باشند؟ چه تعداد گروه داریم که هر از چند گاهی ریسک اجرا روی صحنه در شرایط کرونا را به جان بخرند؟ فکر نمی‌کنم تلاش این گروه‌ها به نتیجه‌ای برسد چراکه تعداد تماشاگر قابل قبولی برای تماشای تئاتر به سالن‌ها نمی‌آید و حیات این نوع تئاتر هم به تماشاگر آن وابسته است.

شایانفر درباره حمایت‌های دولتی از تئاتر کودک تاکید کرد: هیچ حمایت دولتی از این نوع تئاتر وجود ندارد، تالار هنر کمک هزینه‌ای را به گروه‌هایی که اجرا داشتند، پرداخت می‌کرد اما درحال حاضر از وضعیت این کمک هزینه بی‌خبر هستم. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم در عرصه تئاتر کودک فعالیت می‌کند که در طول دوران کرونا تعطیل بود، تنها یک بار متوجه شدم که نمایشی را در فضای باز اجرا کرده‌اند و بعد همان جرقه‌ هم ناپدید شد. باید بگویم تئاتری که روی صحنه اجرا شود و مخاطب هم به دیدن آن بیاید کاملا کشته شده است.

کارگردان نمایش «جادوی پاهای من» تصریح کرد: میان نمایش‌هایی که انواع ژانر و گروه‌های مخاطبان را دارند، تئاتر کودک قربانی کامل این شرایط بوده است. البته تلاش‌هایی در زمینه آموزش، برگزاری ورک‌شاپ، کارگاه، نشست و… صورت می‌گیرد اما فقط به این دلیل است که آدم‌ها تعلقی به حوزه کاری‌شان دارند و سعی می‌کنند خودشان را در عرصه باقی نگه‌دارند. تعطیلی تئاتر کودک حدود ۲ سال است که بدون حمایت، بدون شناسایی گروه‌های فعال که ضربه خورده‌اند و بدون هیچ پشتوانه‌ای مانده و در تعطیلی مطلق به سر می‌بریم.

تئاتر کودک نوعی تئاتر آموزشی است و با نسل آینده سر و کار دارد

این نویسنده درباره برگزاری بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان اظهار کرد: شنیده‌ام که می‌خواهند این جشنواره را برگزار کنند، باتوجه به ساختاری که از جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان سراغ دارم برآیند تولید و اجرای یک سال تئاتر کودک در آن ارزیابی می‌شود، حال نمی‌دانم وقتی که هیچ اجرای صحنه‌ای در ۲ سال اخیر وجود نداشته است چگونه می‌خواهند آن را برگزار کنند؟ وقتی که این نوع تئاتر به طور کامل تعطیل بوده است چگونه می‌خواهند آثار را انتخاب کنند؟ آیا قرار است برای جشنواره تولیدی را سفارش دهند و عده‌ای برای آثاری را آماده کنند؟ اگر این چنین باشد شکل خنده‌داری از جشنواره خواهد بود. البته باتوجه به شرایط موجود، شاید این هم راهکاری باشد و حداقل گروه‌ها به یک کمک هزینه‌ای برسند و فکر کنند هنوز هم زنده هستند.

شایانفر درباره تاثیر حذف تئاتر کودک بر مخاطبان آن عنوان کرد: تئاتر کودک نوعی تئاتر آموزشی است و با نسل آینده سر و کار دارد، خیلی از مسائل، برخوردهای اجتماعی، راهکارها و چاره‌اندیشی‌ها در این شکل از نمایش آموزش داده می‌شود. درحال حاضر مساله بسیار پیچیده است و کارشناسان حرفه‌ای روانشناسی باید در این باره صحبت کنند.

کارگردان نمایش «برج‌های خاموش» خاطرنشان کرد: وقتی که کودک به مدرسه نمی‌رود، با هم‌سالان خود تعاملی ندارد و احساس رقابت و چالش گروهی را از دست می‌دهم، مسلما آموزش ضربه بزرگی می‌خورد. کودک این تاثیرات آموزشی را در مدرسه تجربه می‌کند و او نمی‌تواند پشت تب لت و کامپیوترش بنشیند و آن‌ها را به دست بیاورد. با تعطیلی تئاتر هم به همین مساله برمی‌خورید یعنی کودکی که برای دیدن تئاتر می‌آید، کودک دیگری را می‌بیند، با او هم‌نفس می‌شود و رنگ و تصویر را در ذهن خود به خانه می‌برد، او در ادامه سعی می‌کند نمایش را بازآفرینی کند و با اسباب‌بازی‌هایش آن را تکرار کند اما متاسفانه با شیوع ویروس کرونا این تجربه را هم از دست داده است. این‌ها ضربه‌های عجیب و غریبی‌ست و کارشناسان، به خصوص در حیطه روانشناسی و تربیت، باید این شرایط جدید اجتماعی و تربیتی را بررسی کنند.

ابتدا باید مسائل بزرگ تربیتی حل شود

این کارگردان تاکید کرد: بچه‌ها در این دوره به شدت آسیب‌دیده هستند چراکه هیچ تجربه اجتماعی ندارند. من خیلی از بچه‌ها را می‌بینم که دیگر هیچ علاقه‌ای به درس خواندن ندارند چراکه احساس رقابت و مقایسه شدن با هم‌سالان‌شان را از دست داده‌اند که این‌ها دغدغه‌های بزرگی‌ست. اینکه تئاتر کودک می‌تواند در این وضعیت مشکلی را رفع کند، مساله دیگری را در بر می‌گیرد. به نظر من ابتدا باید مسائل بزرگ تربیتی حل و چاره‌ای برای آن اندیشیده شود.

این فعال تئاتری درباره راه‌حل برون‌رفت از این مشکلات مطرح کرد: مساله تعطیلی تئاتر کودک و بیکاری گروه‌های تئاتری یک مساله صنفی‌ست و صنف مورد نظر باید برای آن راه‌حل و چاره‌ای بیندیشد که این هم همیشه با معطلی و کش دادن همراه است. ما درحال حاضر ۲ فضای ضربه خورده داریم؛ یکی از آن‌ها گروه‌های تئاتری و دیگری کودکان‌مان هستند، کودکانی که ارتباط اجتماعی داشتند و مدام در شرایط محدود و ایزوله شده نگهداری نمی‌شدند.

شایانفر در پایان صحبت‌هایش درباره فعالیت‌های گروه تئاتر مستقل تئاتر در این دوران بیان کرد: گروه تئاتر مستقل تلاش کرده است که با برگزاری کلاس‌ها و با استفاده از محیط تمرین، کودکان را در فضای آموزشی حفظ کند. البته باید گفت گروه نمایشی تئاتر مستقل که کودکان حرفه‌ای هستند و پیش از این اجراهای صحنه‌ای را تجربه کرده‌اند به مدت ۲ سال است که برنامه‌های‌شان متوقف شده است و نمی‌دانیم سرانجام آن‌ها چه خواهد شد. همه بلاتکلیف مانده‌ایم و نمی‌دانیم چه کاری از دست‌مان برمی‌آید.

فروغ گشتیل

انتهای پیام/