به گزارش «صبا»؛ سیصد و یکمین گفتمان هنر و معماری در انجمن مفاخر معماری ایران با هدف بررسی و تحلیل “معماری و شهرسازی در دوران قاجاریه” برگزار می‌شود.

در این نشست، محمود رضایی، امیررضا فرهبد و وحید قبادیان به عنوان سخنران و پرویز طلایی به عنوان دبیر پنل حضور دارند.

در تعریف این نشست آمده است: خاندان قاجاریه از سال ۱۱۵۸ الی ۱۳۰۴ هجری شمسی (۱۱۹۳ الی ۱۳۴۴ ه.ق) یعنی مجموعاً به مدت ۱۴۶ سال در ایران سلطنت کردند. در طی این مدت، تحولات بسیار زیادی در شئون مختلف مملکت صورت گرفت. جامعه سنتی ایران مواجه با نسیم‌ها و گاهاً تندبادهای مدرنیته قرار گرفت و بسیاری از هنجارهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری دستخوش تغییرات شد. موضوع شهرسازی و معماری نیز خارج از این تغییر و تحولات نبود و پیکره معماری سنتی ایران و اصول نظری و شیوه‌های اجرائی آن در مقابل شرایط جدیدی قرار گرفت. در این مقطع تاریخی ساختمان‌های بسیاری در ایران ساخته شد که نمونه‌های متعدد و شاخصی از آن باقی مانده است. اغلب صاحب نظران، نگرش مثبتی نسبت به معماری قاجاریه ندارند. این معماری از نظر آن‌ها به تقلید از معماری سنتی ایران و یا معماری غرب انجام شده و فاقد پویائی لازم برای نوآوری و احداث بناهای فاخر بوده است. اگرچه افرادی نیز معماری عصر قاجاریه را نقطه تعالی در معماری تاریخی ایران می‌دانند و یادآور می‌شوند که بخش وسیع و عمده‌ای از بافت تاریخی در شهرهای مختلف ایران مربوط به عصر قاجاریه است. از جمله بهترین نمونه‌های بازارها، سراها، خانه‌ها،حمام‌ها و کاروانسراها که هنوز پابرجا مانده و هرکدام شاهکاری در معماری ایران محسوب می‌شوند. یکی از تصمیمات تاثیرگذار در روند رشد شهرهای ایرانی که در این دوره اتفاق افتاد، انتخاب تهران از طرف سلسله قاجاریه (آقامحمدخان) به عنوان پایتخت بود. عمده ساخت و ساز و توسعه پایتخت قاجاریه توسط دو پادشاه دیگر این سلسله یعنی فتحعلیشاه و ناصرالدین شاه صورت گرفت. اگرچه بخش‌های عمده‌ای از سرزمین ایران در شمال و شرق کشور نیز در زمان این دو پادشاه از ایران جدا شد. منازعات و مراوداتی که با اروپائیان از زمان فتحعلی شاه آغاز شده بود و در عصر ناصرالدین شاه گسترش یافت، زمینه را برای تحولات بعدی یعنی انقلاب مشروطه و برخورد قهرآمیز سنت و تجدد آماده کرد. سفر ایرانیان، به خصوص امرا و اشراف و شخص پادشاه به اروپا و مواجهه با تمدن و فرهنگی که به سرعت در حال تغییر و تحول و پیشرفت بود، موجب شد که معماری با گرایش سبک غربی به تدریج از بناهای دربار شروع شود و سپس طراحی شهری (از جمله شهر تهران) را دربرگیرد. کارشناسان بسیاری معتقدند هنر این سرزمین و به خصوص معماری تا زمان فتحعلیشاه و محمدشاه به صورت یک زنجیر متصل به هم بوده و بعد از آن بر اثر خودباختگی و سیاست‌های استعماری از این زمان و به خصوص زمان ناصرالدین شاه این رشته هنری پاره شده و معماری رو به انحطاط گذاشته است. تلفیق معماری سنتی ایران با معماری نئوکلاسیک غرب برای نخستین بار، در این دوران شکل گرفته و همگونی واحد در شیوه معماری در دوره‌های قبل، تبدیل به گوناگونی شیوه‌ها و سبک شده است.

علاقه‌مندان به شرکت در این نشست می‌توانند چهارشنبه ۵ دی ماه ۱۳۹۷ از ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰ به موزه هنرهای دینی امام علی (ع) واقع در خیابان ولیعصر (عج)، بالاتر از ظفر، بلوار اسفندیار، شماره ۳۵ مراجعه کنند.