میلاد حسینی نویسنده کتاب «صد سال نویسندگی در تهران» که به همت انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است در گفتگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری صبا درباره ایده شکل گیری کتاب توضیح داد: ایده این کتاب از دل یک تجربه روزنامه‌نگاری بیرون آمد که در آن به تک‌نگاری‌هایی درباره بعضی چهره‌های ادبی پرداخته بودم و در تکامل آن تجربه‌ها به چنین کتابی رسیدم. پیشنهادهایی درباره شکل ارایه کار به من می‌دادند مثلا هم می‌توانستم صرفا درباره آثار نویسندگان بنویسم و هم می‌شد به زندگی آن‌ها پرداخت، درنهایت تلاش کردم ترکیبی از این دو را کنار هم‌ قرار داده و به فرمی بین گزارش و تذکره‌نویسی برسم.

این نویسنده با بیان اینکه مساله شهر همیشه برایش مهم بوده است، تشریح کرد: همه‌جوره می‌توان به شهر نگاه کرد؛ به عنوان روزنامه‌نگار، داستان‌نویس، معمار، پژوهشگر و… ولی در این کتاب تاکید روی شهر تهران است. این صد چهره، صد نویسنده ایرانی هستند که هرکدام از شهرت و محبوبیتی برخوردارند. در فصول این کتاب، تهران مانند یک نخ تسبیح است که همه این افراد را به هم وصل کرده است و رویکرد ما را به شهر ‌مشخص می‌کند. شهر تهران چکیده‌ای از ایران بزرگ است که همه آدم‌ها در آن ‌جای دارند و هر کدام نشانی با خود دارند. با وجود اینکه تهران در مقایسه با شهرهای دیگر ما تاریخ محدودتری دارد، اما دوره معاصر پرباری را دارد که باعث شده است همه توجه‌ها را به خود جلب کند و مرکز زبانی، فرهنگی، سیاسی و ادبی کشور باشد و نگاه من با تمرکز به مرکزیتِ فرهنگی و زبانی شکل گرفت.

وی افزود: در این کتاب نویسنده‌ها هستند که نسبت خود را با تهران مشخص می‌کنند. افرادی که یا متولد تهران هستند یا سال‌ها در این ‌شهر زندگی کرده‌اند و ردپای تهران و آدم‌های آن در آثارشان دیده می‌شود و توانسته‌اند آثاری بنویسند که برای درک بهتر تهران می‌شود به آن نوشته‌ها رجوع کرد.

حسینی با اشاره به اینکه برای پژوهش کتاب به هر نویسنده‌ای بنا بر شرایط زمانه زیستش نگاه کرده‌ است، اظهار کرد: کتاب یک بازه زمانی صدساله را دربر می‌گیرد و طبیعتا تهران صدسال پیش با تهران امروز متفاوت بوده است. رد این را در تاریخ داستان‌نویسی ایران هم می‌توان یافت. بنابراین نگاه من‌ هم به آدم‌های صد سال گذشته و آدم‌های معاصر تفاوت داشته است. تلاش کردم در این کتاب یک ردپای تاریخی از اتفاقات تهران دیده شود که به‌طور مستقیم ‌روی زندگی شخصیت‌های اصلی کتاب، یعنی این صد نویسنده تاثیر داشته است.

وی ادامه داد: نویسندگان ایرانی همیشه زندگی میان امیدواری و ناامیدی داشته‌اند و جالب است که این موضوع در دوره‌های مختلف تاریخی تکرار شده است. ما اتفاقاتی در تهران داشتیم که آدم‌ها را به زندگی امیدوار می‌کرد و بعد از چند سال سرخورده و ناامید می‌شدند و بازنمایی این حرکت میان امیدواری و ناامیدی را هم در زندگی نویسنده‌ها می‌توان دید و هم در مکتوبات‌شان.

این نویسنده درباره فصل اول کتاب «صد سال نویسندگی در تهران» توضیح داد: فصل اول کتاب با محمدعلی فروغی آغاز و با بزرگ علوی تمام می‌شود. این فصل حال و هوای روزهایی را دارد که افراد امیدوار به آینده، دوباره امیدشان ناامید می‌شود، انقلاب مشروطه شکست می‌خورد و چند سال بعد کودتای اسفند ۱۲۹۹ و روی کار آمدن رضاخان دوباره شرایط را دگرگون می‌کند. در فصل‌های بعد هم دوباره اتفاقاتی مثلِ شهریور بیست و کودتای مرداد و انقلاب چنین حرکت سینوسی ای را می‌سازد. معمولا این قبیل اتفاقات قالبی بوده است که نویسنده‌ها از طریق آن داستان خود را روایت کنند و نکته‌ مهم این است که بستر همه‌ این اتفاقات شهر تهران بوده که به مثابه‌ یک شخصیتِ داستانی در تاریخ ادبیات ما ظاهر شده است.

او خاطرنشان کرد: نقطه تمایز فصول ابتدایی کتاب با فصول انتهایی این است که ما در دهه‌های پایانی قرن با نویسندگانی مواجه هستیم که زنده هستند و همچنان می‌نویسند و کارنامه‌شان بسته نشده است، به طور مثال محمدحسن شهسواری، پیمان هوشمندزاده و مهدی یزدانی‌خرم. این‌ها همچنان می‌نویسند و مسیر نوشتن‌شان ادامه دارد، پس با یک کارنامه‌ بسته شده طرف نیستیم. ‌چون آثار نویسندگان قدیمی تکمیل شده است، می‌توانستم نگاه کلی‌تری به آن‌ها و زندگی‌شان داشته باشم و از طرفی چون از دورانِ زیست‌شان هم فاصله گرفتیم می‌توانیم تصویری جامع‌تر عرضه کنیم.

حسینی در پایان درباره تاثیر ویروس کرونا بر حوزه کتاب و یک رمان در دست چاپ عنوان کرد: اخیرا رمانی را تمام کرده و تحویل ناشر داده‌ام اما شیوع ویروس کرونا بازار کتاب را تغییر داده است و ناشران کمی محتاط‌تر کتاب‌ها را منتشر می‌کنند، زیرا در این شرایط مدام کتاب‌فروشی‌ها تعطیل شده و نمایشگاهی هم برگزار نمی‌شود. معمولا ناشران ترجیح می‌دهند کتاب را زمانی چاپ‌ کنند که امکان تبلیغ، اطلاع‌رسانی و برگزاری مراسم رونمایی و نقد کتاب فراهم باشد.

ندا زنگینه

انتهای پیام/