اسکار مستندها را دوست ندارد/ بررسی شانس «در جستجوی فریده»

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری صبا، آیا فیلم مستند می تواند نامزد اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شود؟ و اگر می تواند چه اندازه شانس موفقیت دارد؟ این ها سوالاتی است که از ساعات اولیه اعلام فیلم «در جستجوی فریده» به عنوان نماینده ایران برای حضور در بخش بهترین فیلم بین المللی اسکار (همان بخش غیرانگلیسی زبان یا خارجی سابق) برای بسیاری پیش آمده است.

با اعلام خبر فرستادن فیلم مستند «در جستجوی فریده» به عنوان نماینده سینمای ایران بحث های زیادی درباره شانس موفقیت یک فیلم مستند در بخش بهترین فیلم بین المللی (غیرانگلیسی زبان سابق) در گرفته است. این اقدام هیات انتخاب در فرستادن یک فیلم مستند به اسکار برای کشور ما یک اتفاق تاریخی بود با این حال همانگونه که در توضیح ابتدایی قوانین بخش بین الملل اسکار آمده هیچ منعی برای حضور آثار مستند و نیز انیمیشن در بخش بین الملل (غیرانگلیسی زبان) اسکار وجود ندارد. این در حالی است که فیلم های انیمیشن و مستند دارای بخش های جداگانه در جوایز اسکار نیز هستند.

نمونه های گذشته این اقدامات را دوستداران حرفه ای سینما قطعا به یاد دارند. شاخص ترین این نمونه ها در سال های اخیر مربوط به انیمیشن مستند جنگی «والس با بشیر» (2008) است. «والس با بشیر» که به صورت انیمیشن خاطرات آری فلمن کارگردان فیلم را از کشتار فلسطینیان در اردوگاه های صبرا و شتیلا بازگویی می کرد، توانست در آن سال در میان پنج نامزد نهایی بخش غیرانگلیسی زبان اسکار قرار بگیرد، هرچند جایزه آن سال به فیلم ژاپنی «عظیمت ها» رسید.

از نمونه های متاخر این اتفاق نیز می توان به حضور فیلم مستند «تصویر گمشده» محصول کامبوج که درباره جنایات خمرها بود، اشاره کرد. این فیلم مستند در هشتاد و ششمین دوره اسکار توانست به میان 5 نامزد نهایی بخش اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان راه پیدا کند. البته باید اشاره کرد اگر مستند دیگری به ذهنتان نمی رسد، دلیلش احتمالا این است که «تصویر گمشده» و «والس با بشیر» تنها آثار مستند و انیمیشن دو دهه اخیر سینما هستند که به میان نامزدهای نهایی بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار راه پیدا کرده اند.

با وجود اینکه آکادمی اسکار نشان داده چندان تمایلی به نامزد کردن فیلم های مستند و انیمیشن در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان ندارد، با این حال سال گذشته 6 کشور همچون کشور ما در سال جاری ترجیح دادند با وجود احتمال اندک موفقیت، فیلم منتخبشان را از میان آثار مستند تولید شده در کشور خود انتخاب کنند.

سال 2018 کشورهای پاناما، کامبوج (که گویا خاطره خوبی از فرستادن فیلم مستند به اسکار دارد)، اتریش، فلسطین، سوییس و لتونی با فیلم های مستند پا به رقابت اسکار نهادند هرچند مطابق انتظار هیچکدام نتوانستند در میان 5 نامزد نهایی راه پیدا کنند. با توجه به 87 کشوری که آن سال نمایندگان خود را به اسکار فرستادند،  6.8 درصد فیلم های شرکت کننده در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان نود و یکمین دوره اسکار را آثار مستند تشکیل داده بودند.

در پایان همان گونه که در بالا اشاره شد در دو دهه اخیر تنها دو فیلم مستند آن هم با موضوعات دردناک قتل عام مردم بیگناه در میان نامزدهای نهایی بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان جای گرفته اند و به نظر می رسد با توجه به ذائقه اعضای آکادمی «در جستجوی فریده» به عنوان یک اثر مستند کار دشواری برای رسیدن به میان حتی فهرست کوتاه نامزدهای بخش بهترین فیلم بین المللی اسکار (غیرانگلیسی زبان) دارد.

محمدامین شکاری

انتهای پیام/