چرا نباید حضور در جشنواره‌های سینمایی هدف اصلی فیلمساز باشد | پایگاه خبری صبا
امروز ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ ساعت ۱۲:۰۵
یادداشتی به قلم منصور فروزش؛

چرا نباید حضور در جشنواره‌های سینمایی هدف اصلی فیلمساز باشد

منصور فروزش فیلمساز کارگردان فیلم کوتاه در یادداشتی به اهمیت جشنواره‌های سینمایی برای فیلمسازان پرداخته است.

به گزارش خبرنگار سینمایی صبا، منصور فروزشنویسنده و کارگردان در یادداشتی به اهمیت جشنواره‌های سینمایی برای فیلمسازان و هدف نبودن
حضور در جشنواره‌های پرداخته است.

متن یادداشت بدین شرح است:

«در چند سال گذشته جشنواره‌های سینمایی در سراسر جهان به دلیل همه‌گیر شدن اینترنت، ابزارهای دیجیتال تولید فیلم و در دسترس بودن آنلاین فیلم‌ها، رشد قابل ملاحظه‌ای از نظر تعداد داشته اند. اگر بیست سال پیش جشنواره‌های مهم سینمایی که تقریبا هر فیلمسازی لااقل با نام آن‌هاست محلی برای ارایه دستاوردهای سینمایی کشورهای مختلف بودند اما امروز می‌توان در شهرهای بسیار کوچک اقصی نقاط عالم از شرق هند تا غرب اروپا و جنوب چین و شمال آمریکا، جشنواره‌هایی را یافت که برای مخاطبانشان فیلم‌هایی را تدارک می‌بینند و در چند روز آن‌ها را اکران می‌کنند.

طبعا این تعداد از رویداد سینمایی در ایران هم مورد استقبال قرار گرفته است و باعث شده تا فیلمسازان ارتباطات بین المللی بیشتری برقرار کنند و فیلم‌هایشان را فقط نه برای جشنواره‌های داخلی بلکه برای هر جشنواره‌ای که فیلم آن‌ها را بپذیرد، اکران کنند. تا اینجای بحث هیچ اشکال و خدشه‌ای به برگزارکنندگان و فیلمسازان وارد نیست. چرا که تمام جشنواره‌ها و رویدادهای سینمایی، چه بزرگ و چه کوچک سهم قابل اعتنایی در حیات فیلمسازان و تشویق آنان برای ساخت فیلم و روایت داستان‌هایشان دارند اما این همه گیری و اهمیت بیش از اندازه جشنواره‌ها برای فیلمسازان است که ماجرا را کمی قابل تامل می‌کند و می‌بایست نه به عنوان یک تحلیلگر یا آنالیزور بلکه به عنوان یک فیلمساز مساله را با رویکردی انتقادی مورد بررسی قرار داد.

رویکرد انتقادی به دنبال رد یا تخفیف جایگاه فیلمسازان و یا جشنواره‌ها نیست بلکه نگاهی است پرسشگرانه درباره این نکته که چرا یک جشنواره مهم است و چرا فیلمساز اساسا باید دغدغه جشنواره داشته باشد؟ در پاسخ به این سوال می‌بایست نگاهی گذرا به تاریخچه و چرایی شکل گیری جشنواره ها داشت.

آنطور که در تاریخ سینما آمده است، جشنواره فیلم ونیز قدیمی‌ترین جشنواره جهان است که هرساله تعداد زیادی از فیلمسازان در آن آثار خود را به بینندگان، خریداران و فعالان سینما ارایه می‌دهند و سعی می‌کنند تا با استفاده از این گردهمایی بزرگ آثار خود را در چرخه اقتصادی و هنری سینما فعال کنند. حضور در این چرخه یا اکوسیستم سینمایی علاوه بر تفاخر و ایجاد حس مثبت، کارکردهایی مهم‌تر دارد و آن بهره‌مندی از حمایت‌های مالی، توجه‌های رسانه‌ای و برقراری ارتباطات گسترده‌تر است.

در واقع در طول جشنواره‌هاست که تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران می‌توانند ارتباط موثری با فیلمسازان و اهالی رسانه برقرار کنند تا آثار تازه را ببیند و موقعیت‌های سرمایه‌گذاری و تولید فیلم‌های تازه را بررسی کنند. علاوه بر اینها عده‌ای قابل توجه از علاقه‌مندان سینما، دانشجویان و اساتید رشته‌های سینمایی و متخصصان علوم انسانی و هنر با قرار گرفتن در این فضا فرصت بحث و تبادل نظر و اندیشه را برای بررسی مفاهیم مطرح شده در فیل‌ ها پیدا می‌کنند. چرا که سینما هنوز هم ماهیت اثربخشی خود را در میان مخاطبان حفظ کرده است و حتی با تغییرات ایجاد شده در شکل ارایه فیلم‌ها، هنوز هم عامه جوامع، مخاطب فیلم‌ها و تولیدهای سینمایی هستند.

در این میان برخی از کشورها به دنبال یافتن جای پایی در میان تولیدهای سینمایی جهان هستند تا بتوانند از قدرت اعجاب انگیز سینما در ارایه تصویری درخشان از دستاوردهای کشورهایشان استفاده کنند و به همین دلیل است که در چند سال گذشته کشورهای عمدتا شرقی سرمایه‌گذاری قابل توجهی در تولیدهای سینمای جهان و جشنواره‌ها داشته‌اند. پس چیزی که اهمیت دارد تنها حضور و نمایش فیلم و حتی دریافت جایزه نیست. مساله مهمتر این است که حضور در یک جشنواره چقدر به ادامه روند فیلمسازی ما کمک می کند و این حضور چقدر در فرایند ساخت فیلم بعدی نقش ایفا می کند؟ و به بیان دقیقتر، فارغ از بزرگی یا کوچکی یک رویداد یا جشنواره سینمایی، حضور در یک جشنواره چه کمکی به ما به عنوان یک فیلمساز می کند؟

پاسخ به این سوال دقیقا همان چیزی است که من در این نوشته بنا دارم توجه خواننده را به آن جلب کنم. خیلی کوتاه و صریح باید گفت حضور در جشنواره‌ها به هیچ وجه هدف ساختن یک فیلم نباید باشد چرا که فیلمساز یا به بیانی کلی‌تر، مهمترین چیزی که یک فیلمساز یا به بیان کلی‌تر هنرمند به دنبال آن است جذابیتِ خلقِ یک اثر است چرا که نمایش و پخش، کمتر نقشی در شکل گیری یا پردازش یک اثر می‌تواند داشته باشد. می‌توان مثال‌های مختلفی را بیان کرد از فیلم‌هایی که در جشنواره‌های مختلف حضور داشته‌اند اما دستاورد چندان قابل توجهی برای فیلمساز به ارمغان نیاورده‌اند و یا حتی شخصا افرادی را می‌شناسم که در دوران درخشان جشنواره‌های بزرگی مثل کن فرانسه، جوایز بسیار درخشانی دریافت کرده‌اند اما همان فیلمساز، ساخت فیلم را رها کرده یا خود را بعد از سال‌ها شکست خورده و سرخورده یافته است یا می‌توان از فیلم‌های مختلفی نام برد که از سوی جشنواره‌ها و رویدادهای سینمایی به طرز ناامیدکننده‌ای طرد شدند اما نام همان فیلمسازان در تاریخ سینما به شکل درخشانی نگاشته شده است.

این مساله فقط مختص به سینمای غرب نیست بلکه در ایران هم این اتفاق به کرات رخ داده است. پس نمی‌توان حضور و دریافت جایزه در جشنواره‌های سینمایی را یک دستاورد بزرگ قلمداد کرد و به همان شکل هم نمی‌توان عدم حضور در جشنواره‌ها را مانعی بر پیشرفت سینمایی دانست.

سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که «پس فیلمساز چگونه باید با مساله جشنواره‌های سینمایی برخورد کند؟» پاسخ به این سوال ساده به نظر می‌رسد اما به جرات می‌توان گفت به تعداد فیلمسازان شاید تنوع پاسخ برای این سوال وجود داشته باشد اما برای پاسخ به این سوال من سه نقطه نظر را بیان می‌کنم، نخست از منظر حیات سینمایی و ادامه روند فیلمسازی برای نظر تامین منابع مالی است.

جشنواره‌ها می‌توانند به فیلمساز کمک کنند تا با گسترش ارتباطات شخصی بتواند دغدغه‌ها و داستان‌هایی را که فکر می‌کند قابلیت تبدیل شدن به اثری قابل تامل را دارند به سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان ارایه کنند و با اخذ حمایت‌های مالی و معنوی یک قدم به حضور در سینمای تجاری نزدیک شوند. البته شاید این عبارت سینمای تجاری به مذاق برخی خوانندگان خوش نیاید اما واقعیت این است که ساخت فیلم نیازمند بودجه است و ارتباطات شخصی می‌توانند سهم مهمی در تامین این بودجه‌ها داشته باشند و جشنواره‌ها سهم مهمی در ایجاد این ارتباطات دارند.

نگاه دوم اهمیت خلق اثر است و نه نمایش آن. برای توضیح این مساله به جمله اصغر فرهادی رجوع می‌کنم که ساخت یک فیلم را با لذت فرزندآوری و حضور در یک جشنواره را با برگزاری جشن تولد برای آن بچه مقایسه می کند. «ما بچه‌دار نمی‌شویم که برای او جشن تولد بگیریم، بچه‌دار می‌شویم تا لذت پدر یا مادر بودن را درک کنیم، ما فیلم نمی‌سازیم که جشنواره برویم بلکه فیلم می‌سازیم تا از لذت اشتراک و تولید یک ایده بهره‌مند شویم».

نگاه سوم برگرفته از حرف‌های بلاتار فیلمساز افسانه‌ای مجارستان است که می‌گوید «چه اهمیتی دارد که دیگران به ایده ما اهمیت می‌دهند یا خیر؟ مساله این است که اگر داستان و مفهومی که می‌خواهید بیان کنید برای خودتان مهم است آن را به بهترین شکلی که می‌توانید بیان کنید، اگر از دستاوردتان راضی است، اهمیتی ندارد که جشنواره‌ها و یا شرکت‌هایی که معمولا بخشی از چرخه‌ای اقتصادی هستند به فیلم شما اهمیت می‌دهند یا خیر! اگر فیلم خوبی ساخته‌اید آن فیلم روزی راهش را برای آن‌ها که به آن اهمیت می‌دهند، پیدا می‌کند.»

در نهایت هدف از نگارش این نوشته بحث‌های اخیری است که به ویژه در میان فیلمسازان، پخش‌کنندگان و فعالان سینما درباره حضور در جشنواره‌های ریز و درشت سینمایی در گرفته است.»

انتهای پیام/

هنوز دیدگاهی منتشر نشده است