به گزارش صبا، در سال ۱۹۹۸ وب سایت «فیلم ۱۰۰» متعلق به اسکات اسمیت کارگردان و نویسنده کم نام و نشان آمریکایی دست به انتخاب ۱۰۰ شخصیت تاثیرگذار تاریخ سینما زد و متعاقب آن در دسامبر همان سال کتابی بر اساس این فهرست با عنوان «فیلم ۱۰۰: رتبه بندی تاثیرگذارترین افراد در تاریخ سینما» نوشته اسمیت به کتابفروشی های دنیا عرضه شد. در این فهرست که شامل نام های آشنایی چون اورسن ولز، مارلون براندو، گرتا گاربو و رابرت دنیرو است نام های کمتر شناخته شده ای چون دبلیو کی لوری دیکسون (نفر اول)، ویل هیز، لینوود جی دان و ناتالی کالموس هم به چشم می خورد.

شکی نیست این فهرست که نتیجه ۱۵ سال تحقیق اسمیت بوده است همچون همه لیست های ارایه شده از این دست، خالی از ضعف نیست اما باید اذعان کرد این فهرست کم نقص -کم نقص البته نه برای جایگاه افراد بلکه صرفا برای قرار گرفتن نامشان- برای معرفی شخصیت های تاثیرگذار تاریخ سینما به ویژه در کشور ما که برخی از این افراد نامشان همچنان مهجور مانده است راهنمای مناسبی است.

حال که مجالی برای معرفی بزرگان سینما به دست آمده است، در اولین قسمت از بررسی مجموعه افراد موثر تاریخ سینما که البته بی تردید محدود به فهرست ۱۰۰ شخصیت انتخابی اسمیت نخواهد شد سراغ رتبه هجدهم این فهرست می رویم؛ کسی که امروزه نامش تنها با جایزه افتخاری که به یاد او در مراسم اسکار اهدا می شود در یادها مانده است.

این شخصیت تاثیرگذار تاریخ سینما در سال ۱۸۹۹ در یک خانواده مهاجر آلمانی در بروکلین نیویورک زاده شد. از کودکی مشکل قلبی داشت به گونه ای که پزشکان عمر بیشتر از ۳۰ سال را برایش متصور نبودند. او پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان، در دفتر کمپانی یونیورسال پیکچرز در نیویورک شغل منشی‌گری را به دست آورد. پس از آن، منشی شخصی کارل لیمل بنیانگذار و رییس استودیو یونیورسال شد. این شخص کسی نبود جز ایروینگ گرانت تالبرگ.

جوان ۳۰ ساله ای که درخشید

تالبرگ که به دلیل ظهورش در صنعت فیلم در سنین جوانی و مهارتش در انتخاب بازیگران، عوامل فیلم و فیلمنامه به «پسر اعجوبه» مشهور بود در استودیوی یونیورسال در ازای هفته ای ۲۵ دلار، یادداشت های کارل لیمل را هنگام نمایش فیلم ها ویرایش می کرد. او که شایستگی خود را روز به روز در این استودیو بیشتر نشان می داد شغل جدیدی به نام مدیر استودیو با مسئولیت دیدن هر روزه مراحل ساخت فیلم ها را به کارل لیمل پیشنهاد کرد. لیمل نیز از این پیشنهاد استقبال و خود تالبرگ را برای تصدی این شغل برگزید. بدین ترتیب ایروینگ جوان در سن ۲۰ سالگی مسئولیت نظارت بر ۹ فیلم در حال ساخت و بررسی ۳۰ فیلمنامه را برعهده گرفت.

در دوران مدیریت تالبرگ در استودیوی یونیورسال، مقابله او با اریک فون اشتروهایم کارگردان بزرگ تاریخ سینما یکی از جنجال برانگیزترین اتفاقات هالیوود آن دوران را رقم زد. شروع اختلافات تالبرگ و فون اشتروهایم بر سر مدت زمان فیلمبرداری فیلم «همسران ابله» (۱۹۲۲) بود. تالبرگ به علت هزینه بالای این فیلم، دستور توقف فیلمبرداری آن را صادر کرد. به دستور تالبرگ نسخه نهایی فیلم نیز از ۵ ساعت و نیم به ۳ ساعت کاهش یافت که با نارضایتی شدید فون اشتروهایم همراه بود. «همسران ابله» اولین فیلم تاریخ سینماست که هزینه ساختش بیش از یک میلیون دلار شد.

کسی که فون اشتروهایم را اخراج کرد

درگیری میان تالبرگ و فون اشتروهایم در فیلم «چرخ و فلک» اثر بعدی این کارگردان به اوج خود رسید به گونه ای که در نهایت به اخراج فون اشتروهایم کارگردان بزرگ سینما از استودیوی یونیورسال انجامید. از اخراج فون اشتروهایم توسط تالبرگ به عنوان یک زلزله در صنعت سینما یاد می شود. به اعتقاد دیوید سلزنیک تهیه کننده نامدار فیلم های «برباد رفته» و «ربکا» این برای اولین بار در تاریخ سینما بود که یک کارگردان از فیلم اخراج می شد. سلزینک شجاعت و جسارت تالبرگ را نیز ستود. به نظر او، فون اشتروهایم در حال اتلاف سرمایه استودیو بود.

تالبرگ پس از سه سال حضور در استودیوی یونیورسال و سرپرستی بیش از ۱۰۰ فیلم برای کسب تجربه و جایگاه شغلی بهتر از استودیوی یونیورسال جدا شد.

گفته می شود پس از جدایی وی از یونیورسال، سیسیل ب دومیل کارگردان بلندآوازه استودیوی پارامونت به جسی لاسکی یکی از پایه گذاران استودیوی پارامونت پیشنهاد داده بود تا تالبرگ را استخدام کند. دومیل از تالبرگ به عنوان یک نابغه یاد کرده بود با این حال لاسکی تمایلی به استخدام وی نشان نداد.

کوچ به کمپانی متروگلدوین مه یر

در اواخر سال ۱۹۲۲ تالبرگ با لویی ب. مه یر رییس استودیویی کوچک اما پویا و درحال رشد آشنا شد. گفته شده در همان دیدار اول تالبرگ تاثیر بسیار مثبتی روی مه یر گذاشت و خیلی زود توانست سمت نایب رییسی  استودیویش را به دست آورد. مدت کوتاهی بعد از آن این استودیوی کوچک با کمپانی متروگلدوین ادغام و تبدیل به موفق ترین استودیوی آن زمان هالیوود شد؛ استودیویی که حتی در اوج دوران رکود اقتصادی نیز موفق بود. استودیوی متروگلدوین مه یر (ام‌جی‌ام) به هدایت لویی ب. مه یر و ایروینگ تالبرگ در ۲ سال اول فعالیتش بیش از ۱۰۰ فیلم تولید و به یکی از سودآورترین استودیوهای فیلمسازی در آمریکا مبدل شد.

«بن هور: داستانی از مسیح» نام نخستین فیلم پرخرج و عظیم استودیوی متروگلدوین مه یر بود که با بودجه حدود ۴ میلیون دلاری زیر نظر تالبرگ در سال ۱۹۲۵ ساخته شد. «بن هور» که از آن به عنوان پرخرج ترین اثر سینمای صامت یاد می شود توانست به فروشی بیش از ۱۰ میلیون دلار دست یابد و نام استودیوی ام‌جی‌ام را تا سال های سال سر زبان ها بیندازد. اقدام مهم تالبرگ در این فیلم تغییر کارگردان از چارلز برابین به فرد نیبلو بود که بی تردید در موفقیت فیلم نقش موثری داشت. یکی از اتفاقات جالب این فیلم حضور ویلیام وایلر فیلمساز بزرگ هالیوود و کارگردان نسخه ۱۹۵۹ «بن هور» به عنوان یکی از ۶۰ دستیار کارگردان زیر نظر تالبرگ در صحنه موسوم به مسابقه ارابه ارانی است.

ایروینگ تالبرگ چون در دوران کودکی به دلیل بیماری بیشتر وقتش را در خانه سپری می کرد به یک کتابخوان حرفه ای مبدل شده بود. او برخلاف لویی ب. مه یر که بیشتر به ساخت فیلم های شاد و سرخوش گرایش داشت علاقه زیادی به ساخت آثار ادبی نشان می داد. از مهم ترین اقتباس های ادبی که تالبرگ در استودیوی ام‌جی‌ام مدیریت تولید و تهیه آن ها را برعهده داشت می توان به «شورش در کشتی بونتی»، «رومئو و ژولیت» و «کامیل» اشاره کرد.

بدون تردید «شورش در کشتی بونتی» که امروزه به عنوان یکی از شاهکارهای سینما و ایروینگ تالبرگ یاد می شود بزرگترین دستاورد وی در میان اقتباس های ادبی است. این فیلم پرهزینه با بازی کلارک گیبل و چارلز لوتن، ۲ بازیگر اسکاری آن زمان سینما، به عنوان گران ترین فیلم استودیو ام‌جی‌ام پس از «بن هور» شناخته می شد. جالب است بدانیم کلارک گیبل بازیگر نقش اصلی فیلم هیچ تمایلی به حضور در این اثر نداشت و به اصرار تالبرگ این نقش را پذیرفت. تالبرگ به گیبل قول داده بود که اگر فیلم موفقیت بزرگی به دست نیاورد دیگر هیچگاه از او نمی خواهد برخلاف میلش در فیلمی بازی کند.

تالبرگ در طول حضور ۱۲ ساله اش در استودیوی متروگلدوین مه یر سرپرستی و نظارت بیش از ۴۰۰ فیلم را برعهده داشت. مجموعه طولانی از موزیکال های موفق با بازی جانت مک دانلد و نلسون ادی در کنار تولید دو تا از بهترین کمدی های برادران مارکس به نام های «شبی در اپرا» و «یک روز در مسابقه» که جان دوباره ای به برادران مارکس بخشید به همراه حمایت همه جانبه از سیستم ستاره سازی که باعث به شهرت رسیدن بسیاری از ستارگان محبوب کمپانی ام جی ام از جمله لون چینی، جوآن کرافورد، کلارک گیبل، رامون نووارو، جین هارلو، لوییز راینر، والاس بیری و نورما شیرر همسر خود تالبرگ شد از اقدامات مهم وی در طول دوران حضورش در استودیوی ام‌جی‌ام به شمار می آیند.

تاثیر تالبرگ بر فرهنگ و هنر آمریکا چنان بود که سه سال پس از مرگش اف اسکات فیتزجرالد یکی از مهم ترین نویسندگان قرن بیستم آمریکا و خالق شاهکار «گتسبی بزرگ» با الهام از شخصیت وی رمان «آخرین قارون» را به رشته تحریر درآورد؛ رمانی که البته با مرگ نویسنده اش ناتمام ماند. فیتزجرالد که بسیار تحت تاثیر این تهیه کننده بزرگ هالیوود بود درباره او چنین گفته است: تالبرگ همواره مرا مجذوب خود می کرد…جذابیت منحصر بفرد او، ظاهر عجیب و غریبش، موفقیت عظیم و پایان تراژیک ماجراجویی هایش همگی برای من فریبنده بودند.

مرگ آخرین قارون

صبح دوشنبه ۱۴ سپتامبر ۱۹۳۶ تالبرگ در سنتا مونیکا در حالی که خانواده و دوستانش در کنارش بودند جهان را برای همیشه ترک گفت. مراسم تشییع جنازه وی بازتاب بسیار گسترده ای در سطح ملی و جهانی داشت. رییس جمهوری وقت آمریکا فرانکلین روزولت در واکنش به خبر درگذشتش گفت: دنیای هنر با مرگ تالبرگ فقیرتر شده است.

واژه هایی چون «فقدانی جبران ناپذیر»، «یک نابغه واقعی» و «درخشان ترین جوان در صنعت فیلم» در رثای تالبرگ بسیار تکرار می شدند.

دیوید سلزنیک تهیه کننده شاهکار «بربادرفته» او را فراتر از هر پرسشی بزرگترین فرد، برای ساخت فیلم های خوب که تا به حال دیده بود می شناخت.

سیسیل ب دومیل  کارگردان نامدار فیلم های «سامسون و دلیله» و «ده فرمان» نیز مرگ تالبرگ را بزرگترین خسارت برای صنعت سینما که می‌شد تصورش کرد عنوان کرد.

با مرگ ناگهانی تالبرگ در ۳۷ سالگی آکادمی اسکار در دهمین دوره برگزاری خود در مارس ۱۹۳۸ به یاد تالبرگ جایزه ای بنا نهاد. این جایزه اولین بار به داریل زانوک تهیه کننده سرشناس سینما رسید و آخرین دریافت کننده آن نیز تاکنون کاتلین کندی و فرانک مارشال به صورت مشترک در سال ۲۰۱۸ بوده اند. جایزه یادبود ایروینگ جی تالبرگ که یک نیم تنه برنزی از این تهیه کننده سرشناس تاریخ سینماست، به تهیه کننده خلاقی که تلاشش به کیفیت بالای یک تولید سینمایی انجامیده است تعلق می گیرد. این جایزه بالاترین افتخاری است که نصیب یک تهیه کننده می شود.

تالبرگ تهیه کننده بیش از ۹۰ فیلم از جمله «گرند هتل»، «شورش در کشتی بونتی»، «رومئو و ژولیت»، «یک روز در مسابقه» و «زمین خوب» بود  و البته در هیچکدام از این فیلم‌ها به جز «زمین خوب» آن هم پس از مرگش، نامش به عنوان تهیه کننده درج نشد. او جمله مشهوری درباره ذکر نامش در عنوان بندی فیلم ها داشت: «اعتباری که شما به خودتان می دهید هیچ ارزشی ندارد.»

محمدامین شکاری