برخی شعرها پشت چراغ قرمز ترجمه می‌ایستند/ موسیقی شعر قابل ترجمه نیست | پایگاه خبری صبا
امروز ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ ساعت ۱۵:۴۳
احمد پوری مطرح کرد:

برخی شعرها پشت چراغ قرمز ترجمه می‌ایستند/ موسیقی شعر قابل ترجمه نیست

احمد پوری شاعر و مترجم می گوید برخی از شعرها قابل ترجمه نیستند به طور مثال اشعاری که با خود موسیقی دارند ترجمه شان سخت و یا ناممکن است.

نشست هفتگی مرکز فرهنگی شهر کتاب احمد پوریبه گزارش خبرنگار صبا، نشست هفتگی مرکز فرهنگی شهر کتاب عصر روز سه شنبه ۲۸ خرداد میزبان احمد پوری مترجم و نویسنده بود. در این نشست ضمن دیدار با پوری جلسه نقد و بررسی کتاب « ناممکن ممکن» با حضور علی عبدالهی شاعر، مترجم و منتقد، عباس رضوانی شاعر و از مولفان کتاب، کامبیز منوچهریان مترجم و از دیگر مولفان «ناممکن ممکن» و علی اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین الملل شهر کتاب برگزار شود.

علی اصغر محمدخانی در ابتدای جلسه ضمن معرفی احمد پوری عنوان کرد: کتاب «ناممکن ممکن» گفتگویی با پوری است که به همت رضوانی و منوچهریان گردآوری شده است و انتشارات آرادمان آن را منتشر کرده است. پوری از مترجمان و نویسندگان معاصر و یکی از تلاش های مهم ایشان در سه دهه گذشته ترجمه شعر شاعران برجسته جهان است. اولین شعر ترجمه شده توسط ایشان از پابلو نرودا با عنوان «تصویری بر تخت سنگ» در ۲۳ سالگی بوده و در سال ۶۵ شعری با عنوان «تو را دوست دارم چون نان و نمک» ناظم حکمت و در سال ۶۶ کتابی از پابلو نرودا ترجمه کرده است.
به گفته وی، برخی از آثار احمد پوری نزدیک به ۴۰ بار تجدید چاپ شده است.
وی با اشاره به اینکه بحث ترجمه شعر در برخی از کشورها مخاطب زیادی ندارد اما کارهای خوب ترجمه شده در زمینه شعر در ایران خوانندگان زیادی دارد، بیان کرد: محور اصلی کتاب فنون ترجمه شعر و سوالاتی که برای علاقه مندان حوزه ترجمه شعر پیش می آید در این کتاب مطرح شده است؛ به عنوان مثال تا چه حد امکان پذیر است شعری ترجمه شود، ترجمه شعر فن است یا هنر یا تلفیقی از هر دو، چرا با وجود آنکه رشته تخصصی ترجمه برای زبان های مختلف داریم تعداد مترجمان قابل کم است و بیشتر آنها نیز رشته تحصیلی شان مرتبط با کار ترجمه نیست، چه شعرهایی از دروازه ترجمه می گذرند و باید چه ویژگی هایی داشته باشند، یک مترجم باید چه ویژگی هایی از شعر از نظر زبان، موسیقی، درون‌مایه فرهنگی و صناعت شعر در نظر بگیرد.
معاون فرهنگی و بین الملل شهر کتاب افزود: از دیگر مباحث کتاب سوالاتی از این دست است؛ چه قدر باید نسبت به شعری که ترجمه می کنیم وفاداری داشته باشیم و شاعرانگی را حفظ کنیم، ترجمه در زبان واسط یا دوم چگونه است، در ترجمه شعر از زبان های دیگر به زبان فارسی و در رساندن درون مایه شعرها و پیام آنها چه قدر موفق بوده ایم. در ادامه کتاب بخش کارگاهی است و در قسمت آخر کتاب چند نمونه از شعرهای ترجمه شده توسط پوری به صورت انگلیسی و فارسی ارایه شده که بحث آموزشی برای مخاطب و آشنایی با فنون ترجمه است.

 

در ادامه جلسه منوچهریان یکی از مولفان کتاب که خود نیز تجربه ترجمه شعر داشته و کتاب «شب نشینی با ماه» گزیده اشعار ویلیام هنری دیویس را ترجمه کرده است با اشاره به اینکه برای انجام هر کاری نیاز به علم و تجربه وجود دارد، گفت: علم دو مقوله دانایی و شناخت را در بر می گیرد که شناخت بالاتر از علم و دانایی متمایز با علم است. در زمینه ترجمه شعر نظریه های مختلف که باید آن ها را شناخت و کتاب های زیادی را که در این زمینه است مطالعه کرد.
این مولف و مترجم عنوان کرد: سوالی برای علاقه مندان به ترجمه پیش می آید که مترجم به چه دانسته هایی نیاز دارد و از کجا باید شروع کرد و چه قدر به تجربه در این راه نیاز است؟ ترجمه شعر با رمان و داستان فرق دارد به طوری که در پایان ترجمه شعر به اصطلاح باید قلب و روحی وجود داشته باشد اما متاسفانه می بینیم کسی که چند کتاب در زمینه ترجمه شعر دارد همه آثارش عین هم هستند و آموزش و دانایی در فرد به وجود نیامده است. در ایران حتی در بحث تخصصی ترجمه شعر هم آشنایی کافی نسبت به ترجمه وجود ندارد. به عنوان مثال در ترجمه آزاد مترجم خلاقیت دارد اما در ترجمه تحت اللفظی شعر نابود می شود اما بعضی معتقد هستند شعر باید تحت اللفظی ترجمه شود.
به گفته منوچهریان، منظور از وفاداری به شعر بحث ساختار شعر نیست بلکه وفاداری به وزن، فضای شعر و انتقال پیام به دیگر مخاطبان است.

پوری در ادامه نشست با اشاره به اینکه پرسش «آیا شعر قابل ترجمه است؟» پرسش بی ربطی نیست اما غلط محسوب می شود، اظهار کرد: سوال آیا شعر قابل ترجمه است برای کسی که نزدیک به ۳۰ کتاب شعر ترجمه کرده است سوالی عجیب محسوب می شود. برخی از افراد شعری در ذهنشان دارند که می خواهند ببینند قابل ترجمه است یا نه و می پرسند چگونه ممکن است ترجمه شود.

وی در ادامه با خواندن بیتی از مولوی بیان کرد: ما گاهی فقط از شعر لذت می بریم اما کنجکاوی نمی کنیم شعر چه می گوید. لذت شعر ممکن است در موسیقی آن باشد اما در ترجمه آن شعر به زبان های دیگر احتمال آن کم است که بتوان موسیقی آن را نیز حفظ کرد. مولوی شعری دارد که نحو فارسی در آن رعایت نشده است بلکه این شعر را به صورت موسیقی برای رقص سماع سروده است پس من نمی توانم آن را به زبان های دیگر با همان موسیقی که دارد، ترجمه کنم. سوال درست این است که آیا همه شعرها قابل ترجمه هستند؟ که پاسخ آن خیر است.

پوری معتقد است در ترجمه شعر چراغ راهنمایی وجود دارد که چراغ قرمز آن به این معنی است که شعر به ترجمه تن در نمی دهد، چراغ زرد به صورت طنزی درآمده بین ترجمه کردن و ترجمه نکردن و چراغ سبز آن به معنای راحت ترجمه کردن شعر از زبان های دیگر است.

در ادامه برنامه پوری دو نمونه از شعرهای ترجمه شده خود را که در کتاب «ناممکن ممکن» نوشته شده است، خواند.

عبدالهی که سابقه ترجمه شعر از زبان آلمانی به فارسی را دارد نیز در سخنانی مطرح کرد: استقبال از اشعاری که توسط پوری ترجمه شده است نشان‌دهنده فوت کوزه گری است که کمتر در زمینه شعر که خیلی هم عامه پسند نیست، اتفاق می افتد. «ناممکن ممکن» کتابی متنوع و جامع است که اگر من هم طراح سوالات کتاب بودم همان سوالات داخل کتاب را طرح و به عنوان مترجم همان پاسخ هایی را می دادم که پوری در کتاب بیان کرده است. پوری تجربه خود از ترجمه شعر را به ساده ترین شکل ممکن و شفاف در کتاب بیان کرده است.

وی با بیان اینکه در ایران از دوران مشروطه تا به امروز با دو نوع ترجمه سروکار داریم، تصریح کرد: نوع اول در دوران های گذشته ترجمه به صورت نثر  و گزارش متن در مجلات چاپ می شد که قالب و سبک خاصی نداشت و همه مثل هم ترجمه می شدند. این مدل از ترجمه در آشنایی با طیف مضامین اهمیت پیدا کرد و اگر نبود شعرهای رمانتیک، قطعه نویسی، تنوع و آگاهی شکل نمی گرفت. نوع دوم ترجمه بسیار آزاد و فارسی کردن متن است به طوری در ترجمه برخی از اشعار از زبان های دیگر به زبان فارسی می بینیم که پایان شعر و نوع نگرش آن متفاوت با شعر اصلی درآمده است.

عبدالهی معتقد است ترجمه تنها به عامل مترجم بستگی ندارد بلکه به زبان میزبان، دوره ای که ترجمه شده و اینکه چه واکنش هایی در پی داشته است بستگی دارد.

وی در پایان بیان کرد: ترجمه بیش از آنکه از دل نظریه بیرون بیاید نیاز به کسب تجربه دارد. در سمیناری در آلمان شرکت کردم و با وجود اینکه از زبان آلمانی به ۱۸ زبان دنیا ترجمه صورت می گیرد ولی آنجا متوجه شدم آن ها نیز مشکلات ما را در زمینه ترجمه شعر دارند و اینکه ترجمه شعر در ایران بسیار پر رونق تر و پرخوان تر است.
سپیده شریعت رضوی

هنوز دیدگاهی منتشر نشده است


جدول فروش فیلم ها

عنوان
فروش (تومان)
  • تمساح خونی
    115/938/668/000
  • بی‌بدن
    28/870/338/000
  • سال گربه
    22/546/088/000
  • آپاراتچی
    4/462/970/000
  • ایلیاجستجوی قهرمان
    3/640/386/500
  • پرویز خان
    3/328/739/500
  • نوروز
    3/210/631/000
  • مست عشق
    3/202/755/000
  • آسمان غرب
    3/124/559/000